Başlıkla elbette, Türkiye dışındaki medyayı kastediyorum... Hindistan'ın Haydarabad kentinde yarın mesleğimiz açısından üç önemli etkinlik birden başlıyor: Dünya Gazeteler Kongresi, Dünya Gazete Yayıncıları Forumu ve 2009 Enformasyon Fuarı.
"Dünya medya zirvesi" diyebileceğim bu etkinliklerde özellikle gazete sahipleri krizin basın sektöründeki tahribatını tartışacaklar, ayrıca yeni girişimleri ve yeni medya modellerini değerlendirecekler.
Bu yeni modellerden özellikle ikisi çok ilgimi çekti. Aslında ikisi de gazete ama tasarımları farklı.
Berlin'de bir gazete İlki
iki hafta önce Berlin'de yayın hayatına başladı. Adı: "New" sözcüğünden türetilen "Niiu". Özelliği: Her okura farklı gazete sunması. Yani size ve apartman komşunuza gelen "Niiu" aynı gazete değil. (Not: Abone sistemiyle çalışıyor.)
Hazırlanması şöyle: Almanya'nın, Avrupa'nın, hatta dünyanın tüm gazetelerinin ve ajanslarının haberleri, yorumları, röportajları, dizileri bir havuzda toplanıyor. Her okur bu havuzdan istediklerini seçiyor. "Niiu"nun tercümanları ve editörleri de seçilen malzemeden o okura 24 sayfalık özel gazete hazırlayıp, ertesi sabah kapısına bırakıyor.
İnternet ile gazetenin evliliğinin ürünü olan "Niiu"yu ilginç kılan şey, elektronik medyanın yazılı basının sonunu getireceği iddialarına güçlü bir yanıt, daha doğrusu yalanlama olması. Çünkü gazetenin iki kurucusu, önce geniş kapsamlı bir kamuoyu araştırması yaptırdılar. Hedef kitleye "egazete mi istersiniz, cep telefonuyla haber iletilmesini mi, basılı gazete mi, yoksa internet mi" diye sordular. Ezici çoğunluk "Basılı gazete" yanıtını verdi.
Portekiz'de bir deney
Bana ilginç gelen ikinci medya modeli ise geçen Mayıs'ta Portekiz'de hayata geçirildi. O da bir gazete. Adı: "I". Neden "I"? Çünkü, kurucusu Martim Avillez Figueiredo'ya göre, yaptıkları şey bir "I Pod gazetesi" hazırlamak.
İnternet sonrası dönemin gazetesi diyebileceğimiz "I"da da klasik bir gazetede olduğu gibi haberler sınıflandırılıyor. Ama siyaset, ekonomi, spor, magazin gibi klasik bir sınıflandırma değil. En başta "Görüşler ve yorumlar" bölümü var. Sonra "Radar" başlığı altında günün aktüalitesi kısa haberlerle veriliyor. Onu "Zoom" bölümü izliyor. Orada gündemin önemli maddeleri uzun, ayrıntılı ve derinlemesine yazılarla işleniyor. Ve nihayet "Dahası" başlığı altında spordan siyasete kadar her türlü -kısa- haber sayfalara dağıtılıyor. Gazete şimdilik Türkiye'nin çoktan unuttuğu gezici -bisikletli- bayilerle satılıyor. Duraklarda, istasyonlarda, restoranlarda... Yakında otomatlarla satış sistemi de devreye sokulacak.
Yeni bir "Okur kuşağı" yaratma iddiası taşıyan "I" henüz birkaç aylık olmasına rağmen, "Avrupa'da yılın gazetesi" seçildi.
Yukarda da belirttiğim gibi, yazılı basının, gazetelerin sonunun yaklaştığı öngörüleri ve iddiaları doğru değil. Ya da doğru çıkmayacak. Ama bir koşulla: Yazılı basın iletişim çağının yeni imkânları, fırsatları ve mecralarını değerlendirmeyi başarırsa.
Bu konudaki başarılı örnekleri zaman zaman aktarmaya devam edeceğim.
Sağlıklı ve mutlu bir hafta dileğimle...
