Gelişmiş ülkelerin yaşadığı derin kriz havayolu şirketlerini erken önlem almaya itti. Devler daha yıl bitmeden düşen kâr, azalan yolcu sayısı ve artan yakıt fiyatlarının getireceği yükü hesaplıyor.
Zira kargo taşımacılığındaki düşüş, 2012'ye ilişkin olarak erken uyarı zilini çoktan çaldı bile. İstesek de istemesek de bu tablo, Türkiye'de iç hat uçuşlarına olumsuz yansıyacak. Çünkü yakıt fiyatları yüzde 30 arttı. TL'nin değer kaybı da yüzde 22'ye ulaştı. Geliri TL, gideri dolar olan bir sektörün bundan etkilenmemesi mümkün değil. Dolar arttıkça, bilet fiyatları da artacak.
Dolayısıyla "ucuz biletle uçmaya" veda edeceğiz.
Havayolu şirketleri sektörün 2012'de yüzde 14'ün altında büyümesini bekliyor. Galiba düşen yolcu sayısı, en çok, "hizmet" adı altında yolcu başına 3 euro alan Devlet Hava Meydanları İşletmesi'ni etkileyecek!!!

***
AİS...
Ali İsmail Sabancı.
Girişimci bir patron olarak gitti, adının patentini aldı, uçak filosunun soyağacına ekledi. Uçaklarının yaş ortalaması 2.8. Yapılan anketlerde Türk halkı, şirketine güveniyor ama bu güvende yüzde 10'luk pay Ali Sabancı'ya ait.
Sabancı hem yönetim kurulu başkanı olduğu Pegasus Havayolları'na ait uçak filosunu yeniliyor. Hem de yolcularının verdiği oylarla "Dünyanın en güzel hediyesi" kampanyasında seçtiği isimleri bir bir uçaklarına yazdırıyor. Tıpkı altı yaşındaki Çorumlu Sevde Nil D ile Yağmur Aydın'da olduğu gibi. Kabin içinin de yenilendiği iki adet "Boeing 737-800" yeni nesil uçaklarından ilkine Sevde Nil D adını verdi.
Seattle'da Boeing Merkezi'nde Sevde Nil D'yi teslim alma törenini izlerken, Esas Holding'in yönetim kurulu üyesi Ali Sabancı'nın krizi fırsata çevirmeye kararlı olduğunu gördüm. "Uçak çok, yolcu yok. 10 yılda 100 uçak, alacak mısınız?" diye Pegasus Havayolları Genel Müdürü Sertaç Haybat'a sordum.
Dedi ki: "Genel giderlerimiz içinde yakıtın payı yüzde 30. 350 bin ton yakıt yakıyoruz. 10 dolarlık artış bize 3.5 milyon dolar kayıp olarak dönüyor. Bu yüzden filomuzu ekonomik uçaklarla yeniliyoruz. Airbus'ları da iade ediyoruz. Tek tip uçak tasarruf sağlıyor. 170 kaptanımız, 2 bin personelimiz var. Havacılık çok emek yoğun bir sektör..."
100 uçak 10 milyar dolar demek.
40 uçaktan oluşan filo, klasik Boeing.
3.5 milyar dolar tutarındaki 737-800'den oluşan yeni serinin tamamı 2015 sonunda teslim alınacak.
***
Pegasus'un "Pazarı büyüt, pazarla birlikte büyü" modeli iç hat rekabetini tırmandırdı.
2005'te İz Air ile birlikte iç hatlarda ortak uçuşa başlayan şirketin yolcu sayısı iç hatlarda yüzde 42, dış hatlarda yüzde 26 arttı.
2011 cirosu 1 milyar dolar olacak.
Fakat iç hatlarda pastanın yüzde 50'si THY'ye ait, kalanını altı özel şirket paylaşıyor.
Demek ki önümüzdeki dönemde pazarda THY-Pegasus rekabeti hızlanacak.
Ancak THY deyip geçemiyoruz.
Hisseleri özel, yönetimi kamunun elinde.
Galiba bu yüzden olacak dış hatlardaki monopol yapı, bir türlü kırılamıyor. Havayolu pazarı ne kuş ne de deve misali çalışıyor.
Liberalleşme yasak!