Her gelişimde dedikleri gibi kendine aşık ettiren bir şehirle karşılaştığım güzel Mardin'in Mezopotamya'ya bakan enfes teraslarından birinde bölgenin üç mikro girişimci kadınını dinliyorum. Hikayeler öyle iç açıcı, öyle umut verici ki hiç kuşkusuz Türkiye bu kadınların gücüyle yükselecek diyorum içimden.
Mardinli Ayfer Gökçeoğlu mesela. Kocasının baharatçı dükkanında çalışma isteğine uzun süre eşi dirense de bir süre sonra orada çalışmayı başarıyor ve sonra Türkiye İsrafı Önlenme Vakfı (TİSVA) ile Nobel ödüllü Prof. Muhammed Yunus'un öncülüğünde kurulan mikrofinans programından haberdar oluyor. Gidip 500 lira kredi çekiyor. O krediyle eşinin baharatçı dükkanının yakınında kendine bir dükkan kiralıyor ve baharat satmaya başlıyor. Sonuç, bir sonraki yıl 750 lira, sonra 2-3 bin liralık krediler çekerek eşininkinden çok daha satış yapmayı başarıyor. Dün buluştuğumuzda programdan 10 bin liralık yeni kredisinin onaylandığı haberi geldi. Bu da yetmedi 'kadınlara hibe projesi' için başvurduğu KOSGEB'den 30 bin lira hibe aldığını öğrendi. Ne yapacaksın bu kredileri diye sorunca ise, "Baharatları taze çekmek istiyorum, o nedenle makineler alacağım. Raflarımı değiştireceğim, işimi büyüteceğim" dedi. Ayfer Gökçeoğlu bugün 100 bin liralık bir dükkan sahibi. Aylık cirosu 3 bin lirayı buluyor.
Diyarbakırlı Fatma Arpa, 15 yaşında evlenen çocuk gelinlerden. 10 çocuğu var. Çevresinden duyup aldığı 400 liralık mikro krediyle Diyarbakır'da oğluyla tezgahta sigara satmaya başlamış, ardından iç çamaşırları alarak günlerde kadınlara pazarlama işine girmiş ve son olarak da Turkcell'in bu proje için geliştirdiği kontör satışına girişmiş. Arpa, bugüne kadar 2 bin kart satmayı başarmış. İşini getirdiği noktayı anlatırken projenin kendisine açtığı kapıların heyecanını yaşıyordu.
Biz dün bu kadınlarla Turkcell Kurumsal İletişim Müdürü Filiz Karagül Tüzün sayesinde buluştuk. Çünkü işin içinde bu şirket de var. 2003 yılında Turkcell, Ekonomiye Kadın Gücü projesi ile cepten kalkınma seferberliği başlattı. Havuza önce 400 bin lira koydu, sonra sms mesajları devreye girdi ve sosyal borçlanma modeli ile destek 1.2 milyon liraya ulaştı. Rakam bu kadar küçük olsa da TİSVA'nın o güne kadar ulaştığı kadın sayısı 45 bin iken, bir yılda Turkcell ile 68 bine ulaştı. Turkcell, kurduğu El Emeği Pazaryeri isimli internet sitesinde de mikro girişimci kadınları teknolojiyle tanıştırarak ürünlerini burada satmalarının da yolunu açtı. Sitede şu anda 15 bine yakın kadın girişimci var.
Dinlediğim 3'üncü kadın yine küçük yaşta evlenen Mardinli Aynur Demirtekin. Dikişi terzi babasından öğrenmiş, sonra evde dikiş dikip para kazanırken mikro kredi sayesinde atölye açmış. Küçük küçük aldığı kredilerle işi büyütmüş, makineler almış ve bugün atölyede 16 kadının daha çalışmasını sağlamış. Mardin'in düğünleri ve çeyizleri meşhurdur. Demirtekin'in hazırladığı çeyizlerin aylık cirosu 4-5 bin lirayı bulmaya başlamış. Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri'ne göre dünyadaki işlerin yüzde 66'sını kadınların yapıyor olmasına rağmen gelirlerin sadece yüzde 10'una sahipler. Bu projeler bu oranları değiştirecek umudundayız. Ayrıca iş hayatına atılan her kadının kazandığının yüzde 90'ını ailesine harcıyor olmaları bunların ne kadar doğru projeler olduğunu göstermeye yetiyor.
