12. Ağır Ceza Mahkemesi hâkimi Oktay Kuban'ın, "nöbetçi" olduğu hafta yapılan müracaatları inceleyip, 19 Balyoz tutuklusunu serbest bırakması, çeşitli spekülasyonlara yol açtı. Çünkü Oktay Kuban'ın ismi, başka tahliyelerde de geçiyordu. Sözgelimi ıslak imza ortaya çıktıktan sonra, "İrtica ile Mücadele Eylem Planı" altında imzası bulunan Dursun Çiçek tutuklanmıştı. Çiçek'in tahliye talebi reddedilmişti. Bunun üzerine, avukatları, 9. Ağır Ceza Mahkemesi'ne itiraz ettiler. Ve Mahkeme, oybirliğiyle tahliye kararı verdi. Heyette, Oktay Kuban da yedek üyeydi. Ama unutmayalım ki, karar, Başkan Nurettin Ak'ın da katılımıyla, oybirliğiyle alınmıştı. (Kuban, 9. Ağır Ceza'da yedek üye olmasaydı dahi, sanık tahliye edilecekti.)

Tahliye mekanizması
12. Ağır Ceza hâkimi Oktay Kuban, Kafes iddianamesinin kabul edilmeyip, iade edilmesini istemişti. Amirallere suikast davasında, "Delillerin, sanıklar hakkında kuvvetli suç şüphesi taşımadığı" gerekçesiyle, adı geçenlerin tahliyesini talep etmişti. Poyrazköy için ise, "Yargılama, Askeri Mahkeme'de yapılsın; iddianame iade edilsin" demişti. Bu konularda, heyetin kararına uymayıp, muhalefet şerhi yazmıştı.Geçtiğimiz hafta, hâkim Oktay Kuban'ın nöbeti sırasında, Harp Akademileri Komutan yardımcısı Korgeneral Yurdaer Olcan'ın ifadesi alındı. Savcılık tutuklama talebiyle sevk etmişti. Ama Kuban tutuklama istemine uymadı. Burada ilgi çekici bir nokta: Korgeneral Yurdaer Olcan'ın raporu bulunmasına rağmen, Kuban'ın nöbetçi olduğu hafta ifade vermeye gelmesi.
Gazetelerde şüphe uyandıran haberler çıkınca, mekanizmanın nasıl işlediğini öğrenmek için İstanbul Cumhuriyet Başsavcı yardımcısı Turan Çolakkadı'yı aradım. Nöbetçi hâkimler nasıl belirleniyor, bunu öğrenmek istedim. Sultanahmet Adliyesi'nde bulunan Adalet Komisyonu Başkanlığı, 2-3 aylık nöbet listeleri hazırlıyormuş. İstanbul'da 6 adet Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi var. Bunların başkanları hariç, üyeleri, (28 civarında hâkim) haftada bir nöbete kalıyor; tahliye ve tutuklama taleplerini değerlendiriyor ya da arama izni veriyor. Müracaat edecek kişiler, elbette önceden hangi hâkimin nöbetçi olduğunu biliyor. Ama bu nöbetçi hâkimin verdiği karar, kesin değil. İtiraz mümkün. Bu itiraz da, o nöbetçi hâkimin bağlı olduğu Ağır Ceza Mahkemesi'ne yapılıyor. Heyet, kararı veren nöbetçi hâkimin katılmadığı bir toplantıda itirazı değerlendiriyor. Ayrıca, yeni bir durum ortaya çıktığı takdirde, savcı yeniden tutuklama talep edebiliyor ya da sanık birçok defa tahliyesini isteyebiliyor. Şimdi, Kuban'ın nöbetçi hâkim sıfatıyla verdiği tahliye kararları, mensubu olduğu 12. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından incelenecek. Bu durumda, bekleyip neticeyi görmek daha doğru bir tavır gibi geliyor. Kaldı ki, tahliye, katiyen beraat demek değil. Pekalâ sanıklar tutuksuz olarak yargılanabilir ve sonuçta da mahkûm olabilir.
Bir not daha: Mahkeme, iddianameyi kabul ettikten sonra, artık, nöbetçi hâkime müracaat imkânı ortadan kalkıyor; tutukluluk halinin kaldırılması için, doğrudan mahkeme heyetine başvuruluyor. Balyoz veyahut Dursun Çiçek ile ilgili davaların iddianamesi yazılıp, mahkemece kabul edildiği takdirde, tutuklama ya da tahliye taleplerini söz konusu mahkemeler verecek.