Budist felsefede dünyaya ve olaylara bakış açısını özetleyen bir söylem vardır... Şöyledir:
- Eğer sorunlarını çözebiliyorsan endişelenmene gerek yoktur. Eğer sorunlarını çözemiyorsan endişelenmenin yararı yoktur.
Anadolu felsefesinde ise sorunlara çözüm bulunsa da bulunamasa da "Endişelenmek" vazgeçilmez bir ruh halidir.
Örneğin ayran kadar ve belki de ondan daha fazla milli içkimiz olan rakıdan iki kadeh içenlerin "Ne olacak bu memleketin hali" endişesine kapılmaları, mizah edebiyatımızın temel nükteleri arasında değil midir?
İşadamları ile bir konuşun... Servetleri her gün katlanarak büyüyen, dünya zenginleri arasına giren isimlerin hep endişeli olduklarını görürsünüz.
Ben bu gerçeği rahmetli Vehbi Koç'un davranışlarında da görmüştüm.
Koç şirketlerinin kârlı bilançolarını açıkladıkları, yeni yatırımlar için hazırlıklar yaptıkları bir dönemde Vehbi Koç'la buluşmuştum. Rahmetli işadamının alt dudağı sarkmıştı, endişeli bir yüz ifadesi vardı.
Endişenin nedenleri
Ben de endişelendim, sordum:
- Vehbi Bey kötü bir haber mi aldınız, neden böyle kötümser görünüyorsunuz?
Şöyle bir baktı bana.
- Mehmet Bey görmüyor musun, kaç zamandır hiç yağmur yağmıyor, dedi.
Anlamamıştım... Konuyu üsteledim:
- Vehbi Bey yağmurun yağmamasından size ne? Meteorolojiden sorumlu Devlet Bakanı mısınız ki?
Vehbi Bey yağmur yağmaması ile endişesi arasındaki ilişkiyi şöyle anlattı sonunda:
- Yağmur yağmazsa ekinler bereketsiz olur. Köylünün eline az para geçer. Piyasa durgunlaşır...
Konvertibilite endişesi
Vehbi Koç'u kuraklık kadar endişelendiren bir başka durum da "32 Sayılı Karar"la Türk lirasının konvertibiliteye kavuşturulması olmuştu.
Bu karar açıklandığı gün beni aradı ve "Mehmet Bey çok endişeliyim, şimdi halk bankalara saldırıp elindeki liraları dövizle değiştirmek isteyecek. Kriz patlayacak" dedi.
Ertesi gün Turgut Özal'la görüştüğümde Vehbi Koç'un endişesini ona naklettim. Özal güldü...
- Vehbi Bey farkında değil, bundan sonra artık Türkiye'de döviz krizi olmayacak. Devlet kurlara, faizlere ve fiyatlara müdahale etmez ve bunlar arz ve talep ile belirlenirse, ne döviz ne de mal sıkıntısı çekilir, dedi.
Turgut Özal da, Vehbi Koç da hayatta değiller.
Ama endişeliler de, bu endişelere neden olan siyasi gelişmeler de eskisi gibi fazlasıyla varlar.
Hepimiz endişeliyiz
- Çok endişeliyim... Bu barış süreci başarıya ulaşırsa sonra ne olacak?
- Çok endişeliyim... Beşar Esad böyle direnmeye devam ederse biz ne yapacağız?
- Çok endişeliyim... Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanı olursa Başbakan kim olacak?
- Çok endişeliyim... 3'üncü Boğaz Köprüsü açılınca ilk iki köprünün gelirleri azalmayacak mı?