Amerikan-Türk Konseyi toplantıları için Washington'da bulunan Genelkurmay Başkanı Org. Başbuğ'un "Tek tip askerlik" konusunda yaptığı açıklamalar, çok geniş kitleler için en öncelikli gündem maddesine açıklık getirmekte.
"Zorunlu askerlik" konulu resmi ve yetkili açıklamalar sade 20 yaşına gelen ve geçen Türk erkeklerini ilgilendirmiyor.
Bunların aileleri, çalıştıkları işyerleri ve çalıştırdıkları insanlar da bu haberleri yakından izlemekteler.
Yaygın biçimde beklenen "Bedelli askerlik" in şu an için söz konusu olmadığı açıklandıktan sonra, gündeme bir de "Tek tip askerlik" haberleri oturmuştu.
Bedelli askerlik bekleyen kesimler, böylece daha uzun süreli askerlik yapacakları haberleri ile telaşa düşmüşlerdi.
Genelkurmay Başkanı Org. Başbuğ Washington'daki açıklamasında "Herkes için tek tip, aynı süre askerlik" meselesine de açıklık getirdi.
Org. Başbuğ tek tip askerlik konusunda şöyle konuştu:
- Henüz bu uygulama başlayacak demek için çok erken. Birçok yeni düzenleme seçeneği üzerinde çalışıyoruz.
Sade kanunlar değil toplumsal gelenekler de, zorunlu olmasından öteye askerliği bir "vatani görev" olarak belirlemekte.

Zorunlu askerlik
Ancak zorunlu askerliğin çağın gereklerine uyarlanması gereği ve "Profesyonel askerlik" olgusunun dünyada giderek yaygınlaşması gibi olgular Türkiye'de de gündemde.
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Mustafa Erdoğan geçenlerde Star'daki yazısında bu meseleleri enine boyuna değerlendirirken, benim de paylaştığım şu noktaları vurgulamıştı:
- Aslında 'tek-tip askerlik'le ilgili tartışmanın temelinde zorunlu askerlik kurumu yatıyor. Bugün Türkiye'nin askerlik süresinin ne kadar olması gerektiğini değil de askerliği zorunlu olmaktan çıkarmayı konuşması gerekirdi. Türkiye'nin artık 'profesyonel askerlik' e geçmesi gerekiyor. Bu hem ilkesel-ahlaki nedenlerle hem de etkinlik mülahazasıyla tutulması gereken yoldur.
- Türkiye'nin halihazırdaki zorunlu askerlik sisteminin etkinlik ve verimlilikten uzak olduğu da açıktır. Bu sistem hem çok maliyetlidir, hem de -PKK'yla mücadele meselesinde görüldüğü gibi- yeterince sonuç alıcı değildir. Oysa ulusal savunmanın askerliği meslek olarak seçmiş, iyi eğitimli ve donanımlı daha az sayıda personelle şimdikinden çok daha etkin olarak sağlanması mümkündür.

Vatan hizmeti meselesi
- Mesele 'vatan sevgisi' veya 'vatan hizmeti' ise, ülkenin fiilen savunulması ihtiyacının ortaya çıkması durumunda, gücü yeten her yurttaşın silah başına koşacağından kuşku duymamalıyız. Zorunlu askerlik vatan sevgisinin göstergesi değildir.
Prof. Erdoğan'ın vurguladığı bu noktaların özünde ise "Askerlik" konusunda siyasi otoritenin etkinliği tartışması bulunmakta:
- ... Askeri bürokrasi öteden beri bu meselelerde karar yetkisi kendisine aitmiş gibi düşünüyor ve davranıyor. Oysa buna anayasal ve yasal olarak da yetkileri olmadığı açık. Bu meselede izlenecek siyasetin ne olacağını belirleme yetkisi şüphe yok ki hükümettedir. Genelkurmay bu konuda olsa olsa hükümetin belirlediği esaslar çerçevesinde teknik hazırlık yapabilir.
Bütün bu konuların ötesinde askerlik çağına gelmiş ya da geçmiş ama hâlâ askerlik yapmamış olan yüz binlerce insanı ilgilendiren açıklamayı hatırlatarak yazıyı noktalayalım:
- Tek tip tek süreli askerlik uygulaması başlayacak demek için çok erken. Birçok yeni düzenleme seçeneği üzerinde çalışıyoruz.