AK Parti kongresini Başbakan Erdoğan'ın bölgesel lider olma çabaları bağlamında değerlendirdiğim iki yazıdan sonra... Okurumuz Abdülkadir Tanrıverdi şöyle bir soru iletti:
"Erdoğan'ın bölgesel liderliğe oynamasını gerçekçi buluyor musunuz? Bir şeye inanmak çok kolay ama gerçekleştirmek o kadar kolay mı?" Hemen cevap vereyim: Zor. Çok zor. Ama insanoğlu zor işlere soyunan ve onları başararak kendini ilerleten bir varlık değil mi?
Şimdi gelelim niye zor olduğuna... Hatırlarsanız, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun, "Komşularla sıfır sorun..." hedefi vardı.
Türkiye açısından şahane bir hedefti bu... Uzun yıllardır Kemalist bürokrasi yüzünden komşularımızla çekişip duruyorduk.
Ancak bir ara yolunda giden "Sıfır sorun..." çabaları... Bir küre sonra tersine döndü: Eskisi gibi kavgalar başladı.
Niye? Çünkü... Mesela Türkiye ile Suriye'nin canciğer olması, ne İsrail'in işine gelir, ne de İran'ın... (Dikkatinizi çekerim: Henüz Rusya ve ABD'den söz etmiyoruz bile ki daha sonra denkleme onlar da girecek.)

Başkan yetersiz kalabiliyor
"Canım biz dost olduktan sonra, mesela İsrail ne yapabilir ki..." derseniz...
İsrail'in, ABD üzerinden edindiği gücü göz ardı ediyorsunuz demektir.
İsrail devleti, ABD'deki İsrail Lobisi aracılığıyla, Washington'ın kendi lehine çalışmasını sağlıyor... Hem de bazen Beyaz Saray'a rağmen! "Bu iş nasıl oluyor" diyenlere Chicago Üniversitesi'nden John Mearsheimer'a kulak vermesini tavsiye ederim.
Mearsheimer, Harvard Üniversitesi'nden Stephen M. Walt ile birlikte çok önemli bir çalışmaya imza atmış bir siyaset bilimci. İkilinin 2006'da yayınladıkları... Daha sonra da kitaplaştırdıkları İsrail Lobisi ve ABD Dış Politikası adlı makale ortalığı birbirine katmıştı. İki hoca, herkesin bildiği sırrı kanıtlarıyla ortaya koydular: ABD'de faaliyet gösteren İsrail Lobisi... Uluslararası şartlar ne olursa olsun... Hatta ABD Başkanı nasıl bir amaç güderse gütsün.. ADB halkı İsrail hakkında ne düşünürse düşünsün... Lobi, ABD'nin İsrail lehine çalışmasını sağlıyordu.
Prof. Mearsheimer'ın pazartesi günü Koç Üniversitesi'nde yaptığı konuşmayı dinledim. Başkan Obama'nın gücünün, bazen Lobi'ye nasıl yetmediğini, örneklerle anlattı.

Lobiye Hıristiyan desteği
Kıssadan hisse: Başbakan Erdoğan'ın, Başkan Obama ile arasının iyi olmasından hareketle, bölgesel lider olabileceği söylenebilir. Ancak İsrail Lobisi'nin etkisini hesaba katmayan bir yorum olacaktır bu...
Unutmayalım: Prof. Mearsheimer'ın dikkatimizi çektiği gibi İsrail Lobisi sadece Amerikalı Yahudilerden oluşmuyor. Mesela Yahudilerin bir gün kutsal topraklarına döneceğine inanan Hıristiyan gruplar da Lobi'ye destek veriyor.
Özetle: Başbakan Erdoğan'ın işi çok zor. Bölgesel liderlik maçında, sadece İsrail'in değil, İran'ın da sert fauller yapacağına şimdiden bahse girerim. (Üstelik sırada Rusya ve Çin olacak.) Ama siyaset böyle işte: Hamama giren terler!
Not: Mearsheimer ve Walt'un Lobi üzerine makalesi Profil Yayınları'ndan, kitabı ise Küre Yayınları'ndan çıktı.