Şahane avare Murat ile bir kıyı kasabasında tanıştım. "Bugünlerde" küçük bir otelde çalışıyordu. "Yarınlarda" nerede olacağını kendisi de bilmiyordu. Belki ver elini son sevgilisinin yaşadığı Romanya, belki de ABD...
Murat'ın Şili'deyken başından geçen olay ilginç... Solcu bir sevgilisi varmış. Sıkı eylemci. Binlerce insanı katleden diktatör Pinochet'nin öldüğünü duyar duymaz sokağa fırlamış. (Demek ki tarih 10 Aralık 2006)
Gösteriler başlayınca polis gelmiş. Murat'ın sevgilisi tecrübeli; vın diye evden çıkmasına rağmen yine de biber gazına karşı ceplerini limonlarla doldurmayı unutmamış.
Şairin siyasi tercihi
İşte günün birinde bu sevgilisiyle sohbet ederken konu şiire gelmiş. Murat, "Ben..." demiş, "Borges'in, 'Anlar' adlı şiirini çok severim..."
Bunu duyar duymaz sevgilisi bizimkini haşlamaz mı? "Sen o şiiri sevemezsin" demiş Murat'a, "Borges gericinin tekiydi, Pinochet'yi desteklerdi."
Dünyaca ünlü yazar, Arjantin Milli Kütüphanesi'nin kör müdürü Jorge Luis Borges'in (1899-1986) siyasi çizgisini bilmediği için Murat biraz bozum olmuş tabii.
Ancak taviz vermemiş o an: "Olabilir ama ne yapayım ki o şiiri seviyorum" demiş.
(Bana bu olayı anlattıktan sonra, "Sanatçının solcu olanını tercih ederim ama o şiiri hâlâ seviyorum" dedi Murat.)
'Anlar sadece anlar'
Merak ettim, internette "Anlar" adlı şiiri araştırdım. Elimle koymuş gibi buldum:
"Eğer, yeniden başlayabilseydim yaşamaya,/ İkincisinde, daha çok hata yapardım./ Kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım./ Neşeli olurdum, ilkinde olmadığım kadar,/ Çok az şeyi/ Ciddiyetle yapardım./ Temizlik sorun bile olmazdı asla./ Daha çok riske girerdim./ Seyahat ederdim daha fazla..." diye başlayan uzunca şiir...
"Yeniden başlayabilseydim eğer, yalnız mutlu anlarım olurdu./ Farkında mısınız bilmem./ Yaşam budur zaten./ Anlar, sadece anlar./ Siz de anı yaşayın..." diye devam ediyor ve...
"Ama işte 85'indeyim ve biliyorum... Ölüyorum" diye sona eriyordu.
Şeytan dürtünce...
Bana tuhaf geldi bu tavuk suyuna çorba tadındaki şiir... Borges'in tarzına, üslubuna uygun değildi. Şeytan dürttü. Aramaya başladım.
Öncelikle Borges uzmanları, yazarın böyle bir şiiri olmadığını söylüyordu. Ama olay bununla bitmiyordu.
Anlar'ın izi taa ABD'ye kadar sürülmüştü: İlk kez mizah yazarı ve çizer Don Herold'ın yazdığı metin, Ekim 1953'te Reader's Digest dergisinde "Daha çok papatya toplayacağım" başlığıyla yayınlanmıştı.
Bono'nun uydurması
Herold'dan sonra, başka bazı yazarların, aynı metni farklı üsluplarla ve orasını burasını biraz değiştirerek kaleme aldığı da saptanmıştı.
Şiirin Borges'a ait olduğu, ilk kez 1989'da bir Meksika edebiyat dergisi tarafından iddia edilmişti.
Hatta olay, U2 grubunun ünlü şarkıcısı Bono'nun, "Bu şiir Şilili şair Borges'e ait" demesine kadar varmıştı. Velhasıl karşımızda, internetle daha da katlanmış bir palavra vardı.
Neyse... Ertesi sabah karşılaştık. İkonları kırmaya bayılırım ama yine de, "Şilili sevgilinden boşuna fırça yemişsin, şiir Borges'in değil" diyemedim Murat'a... Belli ki o şiirde kendini buluyor ve mutlu oluyordu.
"Ya bu satırları görürse..." diye itiraz edeceksiniz. Görmez! Kendi söyledi: Gazeteleri spor sayfasından başlayarak okurmuş.