The New York Times (NYT) eski bir ABD gazetesi. Sancılı bir kuruluş dönemi geçiriliyor. 19'uncu yüzyılın ilk yarısında tam yedi kere NYT çıkarılıyor ama her seferinde batıyor. Bugünkü NYT'nin kuruluşu 1851'e dek uzanıyor ama yedi başarısızlığın uğursuzluğunu kırabilmek için gazete önce "Daily Times" adıyla çıkıyor.
NYT'yi NYT yapan patron ise gazeteyi 1890'larda satın alan Adolph Simon Ochs oluyor.
Hearst ve Pulitzer gibi güçlü rakiplerle sıkı bir yarışa giren Ochs, gazetenin içeriğini geliştirmek için çok çaba harcıyor.
Bu yolda en büyük yardımı ise inanılmaz bir beyne sahip olan editör Carl Van Anda'dan görüyor.
Einstein'ın denklemlerinde matematik hatası bulan, hiyeroglifleri okumakla kalmayıp o arada binlerce yıllık bir sahteciliği de ortaya çıkaran bir dahi ve bir haber delisidir Van Anda.

***
Adolph Ochs gazetenin imajıyla da ilgileniyor. Ve bir motto (slogan, düstur, vecize) yarışması açıyor.
Yarışmayı, diğerlerinin sansasyonel tarzına NYT'nin uzak durduğunu anlatan şu cümle kazanıyor: 'Dünyanın bütün haberleri ama bir skandal okulu değil.'
Ochs, yarışmayı kazanan bu cümleyi beğenmiyor ve kendi sloganını yaratıyor:
'Basılmaya Uygun Bütün Haberler.'
(İngilizcesi: "All the News That's Fit to Print." Bu sözü, 'Basılmaya Değer Tüm Haberler' diye de çevirmek mümkün.)
Yani bu sloganın arka planında; spekülatif, uydurma, bayağı ve yalan haberlere karşı bir duruş var.
Adolph Ochs, özellikle, 1898'deki ABDİspanya savaşını çıkarttığı için böbürlenen rakibi William Randolph Hearst'ü hedef alıyor.
"Biz onlar gibi sansasyonel işler yapmayız. Sadece basılmaya uygun, gerçek haberleri yayımlarız" demiş oluyor.
Peki bu cümle 'Bütün haberler basılmaya layıktır' diye çevrilebilir mi?
Bunu ancak İngilizceye vakıf olmayan birisi yapar. Eline sözlüğü alır, kelimelere bakar ve böyle çevirir.
İngilizcesi lise düzeyinde olan bir kişi bile o cümlenin öyle çevrilmeyeceğini bilir.
Bana inanmayanlar, bugüne kadar 50'den fazla İngilizce kitabı Türkçeye kazandıran Gülden Şen'e inansın.
(Eski) Sabah Kitapları, Doğan Kitapçılık, Altın Kitaplar gibi ciddi yayınevleri için çalışmış bir kişi Gülden Şen.
Martin Walker'ın 1999'da Milliyet Yayınları'ndan çıkan 'Basının Gücü' adlı kitabını da o çevirmişti.
'Basının Gücü', ABD'den Japonya'ya, Almanya'dan İngiltere'ye, büyük ve etkili gazetelerin öyküsünü anlatan bir kitap...
Haliyle NYT'nin de öyküsü var kitapta. Ve Gülden Şen, gazetenin ünlü sloganını yukarıdaki gibi çeviriyor: 'Basılmaya Uygun Bütün Haberler.'
Aslında bunları tartışmaya da gerek yok. Hiç İngilizce bilmeyen birisine, "Bizim bir gazetemiz var. Sloganı da, 'Bütün haberler basılmaya layıktır' şeklinde..." derseniz hayretle soracaktır:
"Nasıl yani, bu gazetenin bir yayın politikası yok mu? Her haber, her gazeteye girmez ki... Böyle slogan mı olurmuş?"

***
NYT'nin sloganının tarihsel ve dilsel anlamı işte böyle. Yani aslında ortada bir tartışma yok. Bir taraf doğruyu söylüyor, diğer taraf zırvalıyor. Ve bildiğiniz gibi zırva tevil götürmez.
NYT'nin ünlü sloganı yorum yazıları için de geçerlidir: Apaçık yanlış ve gülünç bilgiler vererek okurları yanıltan bir yazıyı NYT basmaz.
Kazara bassa dahi, asla birinci sayfadan duyurmaz. Böyle şeyler ancak Patagonya'da olur.