Bu satırları yazarken masamın üstünde bir davetiye duruyor. 19 Haziran Salı akşamı, Beşiktaş Resim ve Heykel Müzesi'nde ilginç bir etkinlik var: Semiha Berksoy Opera Vakfı, 'Özsoy Operası'nın ilk temsilinin yıldönümünü, konuşmalar ve bir konserle kutlayacak.
Nedir bu Özsoy Operası? Anlatalım...
Rıza Pehlevi, 1925'te Şehinşah (Şahlar Şahı) ilan edildi. İran'ı hızla modernleştirmek için bizdekine benzeyen reformlar yapmaya başladı.
1979'da Humeyni tarafından devrilen Rıza Pehlevi'nin babası olan Rıza Şah, siyasi iktidarı dönemindeki tek yurtdışı gezisini 1934'te Türkiye'ye yaptı.
Atatürk, 26 gün sürecek olan bu ziyarete büyük önem veriyordu. 'Konusunu bizzat vererek' bir opera hazırlanmasını istedi. Orijinal adıyla "Öz Soy Destanı" Münir Hayri Egeli'nin sözleri ve Adnan Saygun'un besteleriyle, yüzde 100 yerli ilk Türk operası olarak, bir ay gibi kısa bir sürede tamamlandı.
Opera, Türklerin ve İranlıların aynı soydan gelen öz kardeşler olduğunu... Mezhep savaşları nedeniyle ayrılan kardeşlerin güçlerini tekrar birleştirmesi gerektiğini vazediyordu.
Eserin sonunda, iki kardeşten 'Tur'un (Kurt) adı geçtiğinde, sahnedeki oyuncular, Ankara Halkevi'nin locasında operayı izlemekte olan Atatürk'ü işaret ettiler... 'İraç' (Aslan) sorulduğunda ise yanındaki Rıza Pehlevi'yi...
Bu jest karşısında çok duygulanan Rıza Pehlevi, "Kardeşim!" diyerek, Atatürk'e sarıldı ve ağlamaya başladı.
Siyasi görevini tamamlayan Özsoy Operası, iki temsilden sonra rafa kaldırıldı. Hatta söz ve müzikleri kayboldu. Ancak Atatürk'ün 100'üncü doğum yılı olan 1981'de Adnan Saygun'un yeni yorumuyla bir kez daha sahnelendi.
Özsoy'u niye mi hatırlattım?
2002'de, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri iken "Bize ABD'den ve Avrupa'dan hayır yok... Rusya'ya ve İran'a açılımlar yapmalıyız" diyen... Bu fikrini geçenlerde tekrarlayan emekli orgeneral Turcer Kılınç, olaya el atmalıdır.
Özsoy Operası, İran açılımının kültürel boyutunu oluşturabilir. "Tekrar sahnelendiğinde Kılınç'ın loca arkadaşı kim olur" derseniz. Bilemem!