12 Eylül 1980 darbesinin lideri, 7'nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren, bölge valilikleri kurulması için geçmişte kanun hükmünde kararname çıkardıklarını... Ancak 1983 seçimlerini kazanan Turgut Özal'ın bunu kabul etmediğini söylüyor.
Bu olayı niye aktarıyor? Çünkü Evren bugün, Türkiye'nin 7-8 eyalete ayrılabileceğini düşünüyor. Özal'ı sanki bunun önünü kesmiş gibi gösteriyor.
Evren'in iddiası bana tuhaf geldi.
Hatırlarsanız, Özal, Kürt meselesiyle ilgili "Çözüm bulabilmek için her şeyi tartışmalıyız; ben karşıyım ama buna federasyon da dahil..." demişti. (Ya da dediği iddia edilmişti ama ona yakışan bir serbest düşünce biçimiydi.)
Tuhaflık şurada: Böyle konuşan bir kişi (Özal) eyalet sistemine gidebilecek bir kararnameye niye hayır desin?
Öte yandan, 12 Eylülcüler yönetim konusunda merkeziyetçiydi. Her şeyi (mesela üniversiteler) merkeze bağlamak, her türlü kararı Ankara'da almak istiyordu.
Böyle bir zihniyet, hiç adem-i merkeziyete (desantralizasyon) izin verir mi? Mümkün değil!
Burada bir çelişki vardı.
Ve olayın esası dün ortaya çıktı: DYP Başkanı Mehmet Ağar, "Eyalet meselesi, ekonomik bölge valilikleri biçiminde gündeme gelmişti" dedi.
Hah, şimdi oldu!
Ekonomide büyük dönüşüm yapmak üzere yola çıkmış bir Özal, hayallerine ihanet ederek, ekonomiyi Ankara'nın atadığı bürokratların eline bırakır mıydı? Bırakmazdı elbette!
Çünkü bürokrat, 'bürokratça' düşünür. Bürokratın kuracağı ekonominin ne olduğunu gördük işte: Türkiye'de 1923-1950 arasındaki İnönü iktidarları dönemi, dünyada da Sovyetler Birliği... Yani merkezi planlama.
Türkiye'yi serbest piyasa ekonomisiyle tanıştıran Özal, buna yanaşır mıydı?
Gelelim bugüne... Eyalet tartışmasında kritik nokta şudur: Eyaletin başındaki kişi Ankara'dan 'atanan' bir bürokrat mı olacak?... Yoksa eyalet halkının 'seçtiği' bir kişi mi?
Gerisi ayrıntıdır.