İzmir'in EXPO 2020 yolculuğunda son kavşağa geldik. Bugün Paris'te olacaktık. Ama bir toplantı nedeniyle gidemedik. Paris'te yapılacak oylamada, İzmir'in 2020 yılında EXPO'yu düzenleyip düzenlemeyeceği bugün belli olacak. Rakiplerimiz, Brezilya'nın Sao Paulo, Rusya'nın Ekaterinburg, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentleri.
Bu kentlerin hepsi, İzmir dışında ilk kez EXPO düzenlemeye talip oldu. İzmir ise 2015 EXPO'sunu düzenlemeyi kıl payı kaçıran bir kent konumunda. Bu tablo, Paris'te yapılacak oylamada, İzmir'in lehine. Kanımca şu anda yaşadığımız en önemli talihsizlik, tam oylamanın yapılacağı gün, İzmir'in yağan yağmurlar nedeniyle, içine düştüğü durumdur. İtfaiyenin bile sular altında kaldığı bu tablo, dilerim EXPO için oy kullanacak delegeleri olumsuz etkilemez.
İzmir, hangi açıdan yaklaşsanız, bu somut tablo dışında EXPO'yu düzenlemeyi çok hak ediyor. EXPO hem şehircilik açısından, İzmir'de yaşadığımız tüm ciddi eksikliklerin giderilmesinde, çok önemli bir fırsat olacak hem de kenti dünyaya açacak. EXPO organizasyonu, İzmir'i 'küresel kentler' arasına katılmaya yönelik, yeni bir yola sokabilecek.
"Küresel kent" kavramını ilk kez, küreselleşmeyle ortaya çıkan yeni kent olgusunu anlatmak üzere, ünlü sosyolog Saskia Sassen kullanmıştı. Sassen, küreselleşmeyle birlikte farklılaşan dünya ekonomisinin büyük kentlerle olan etkileşimini, söz konusu kentlerde ortaya çıkan değişimi gözlemlemiş ve artık yeni bir kent tipinin oluştuğunu öne sürmüştü. Sassen'e göre bu kentler, küresel bir finans ağının parçası haline gelmiş ve kendi güçlü ekonomilerini yaratmışlar, her alanda dünyayı etkileyen cazibe merkezleri haline gelmişlerdi.
Sonra bu kavramı Richard Florida'ya kadar çok sayıda kent sosyologu geliştirdi. Küresel kent kavramının yanına, marka şehir, yaratıcı şehir kavramları da eklendi. Ama ikincilerin olabilmesi için, mutlaka birincinin gelişmesi gerekiyordu. Bugün Türkiye'de küresel şehir olarak adlandırabileceğimiz, tek merkez İstanbul'dur. İzmir, bütün güzellikleri, taşıdığı olanaklar, hiçbir mazeret gösterilemeyecek zenginlikleriyle, gelecekte Türkiye'nin küresel şehirlerinden biri olma vizyonunu taşıyor. Ama bunun için, şehircilikteki eksikliklerimizi aşmamız gerekiyor. İzmir'de hem şehircilik anlamında yeni yatırımlar yapılması hem de Akdenizlilik imgesinde kültürsanat endüstrisinin yaratılması gerekiyor.
Kentte, turizm ve gelişmeye açık diğer sektörlerde yeni yolların açılması şart. Şehrin binlerce yıllık tarihsel değerlerinin tamamen ortaya çıkarılması, dünyaya sunulması şart. Bu yazdıklarımızı, yapılması gerekenleri, objektif bir gözle, bir çırpıda çoğaltmak mümkün. Bugün yapılacak oylama sonucu, ya çok sevineceğiz, ya da çok üzüleceğiz. EXPO'yu düzenleme hakkını kazanacağımıza yürekten inanıyorum. Eğer kazanırsak, EXPO kendi geleceği için yürüyen İzmir'in sıçrayışında, çok önemli bir araç olacak. Ama kaybedersek de, dünyanın sonu değil.
Sonuçta bu bir oylamadır. Kazanmak da var, kaybetmek de. İzmir'in yolu açık olsun...