Ukrayna'da çatışmaların başlaması IMF'nin ağır isteklerine bağlanabilir. Çünkü IMF, yenilenmesi düşünülen stand -by anlaşması için emekli maaşlarının ve ücretlerin dondurulmasını, konutta tüketilen doğalgaz sübvansiyonlarının kaldırılmasını isteyince, Ukrayna, 20 Kasım 2013'te IMF ile stand -by görüşmelerini sonlandırdı. Ve dönüp Rusya ile 15 milyar dolarlık yeni borç ve ucuz gaz anlaşması yaptı. Tabii bunun karşılığında Avrupa Birliği ticaret anlaşmasını 21 Kasım'da 2013'te askıya aldı. İşte olaylar bu kararın ardından başladı. Anlayacağınız IMF'nin yeni stand -by için ağır koşullar dayatması Ukrayna'yı Rusya'ya doğru ittirdi.
Gelelim Ukrayna ekonomisine... Ukrayna milli geliri 176 milyar doları buluyor. Nüfusu 45 milyon ve fert başına geliri yaklaşık 3 bin 900 dolar düzeyinde seyrediyor. Bu arada Ukrayna ekonomisinin yüzde 40'ının kayıt dışı olduğunu hatırlatalım. Yine ülke ekonomisinin 2012'nin ortasında durgunluğa girdiğini ve 2013'te ekonominin yüzde 0.3 daraldığını belirtelim. Ve genç emeklilik nedeniyle yükü artan emekli maaşları, enerji sübvansiyonları ve 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası'nın getirdiği harcamaların bütçe açığı /milli gelir oranını yüzde 6.6'ya ulaştırdığını söyleyelim. Tabii bu arada ülkenin cari açığının milli gelire oranının yüzde 8.2 olması, bir de yüksek bütçe açığı ülke ekonomisini sürdürülemez hale geldiğini bize gösteriyor.
Gelelim Ukrayna ekonomisinin yarattığı risklere... Ukrayna'nın Rus devletine ve bankalarına 30 milyar dolar borcu bulunuyor. Dolayısıyla ülkenin temerrüde düşmesi olasılığı gelişmekte olan ülke para birimlerini olumsuz etkiliyor. Özellikle Rusya, Polonya, Romanya, Macaristan gibi eski Doğu Bloku ülke paraları Ukrayna riskinden en fazla olumsuz etkilenen para birimleri oldu. Bu arada Tayland ve Venezüella'da yaşanan olaylara bir de Ukrayna riskinin eklenmesi tabii küresel piyasaları olumsuz etkiliyor.
Peki Ukrayna'da yaşanan olaylar Türkiye'yi nasıl etkileyebilir? Ukrayna toplam ihracatının yüzde 6'sını Türkiye'ye yapıyor. Bu ülkenin Türkiye'ye ihracatı 2013'te 4.5 milyar dolar, ithalatı 2.1 milyar dolar oldu . Bir de Ukrayna dünyanın onuncu en çok silah ihraç eden ülkesi olarak biliniyor. Tabii Ukrayna ekonomisinin yarattığı riskler Türkiye'yi de etkiliyor. Hafta başından beri hisse senedi piyasası, faiz oranları ve Türk parası Ukrayna riskinden diğer yükselen ülkelerle birlikte kategorik olarak etkilendi.
Gelin bu tespitlerin ardından hemen bir mukayese yapalım... Ukrayna ekonomisine bakıldığında Türkiye ekonomisinin neden güçlü olduğu anlaşılıyor. Ukrayna'nın cari açığı yanında bütçe açığı da yüksek düzeyde seyrediyor. Ve ülke ekonomisi büyümüyor aksine daralıyor. Halbuki Türkiye son on iki yılda başardığı bütçe disipliniyle ekonomisini sağlamlaştırmış bir ülke.
İşte bu nedenle bu ülke diğer yükselen ülkelerden olumlu ayrışıyor. Anlayacağınız Ukrayna dış şoku da Türkiye ekonomisini pek fazla etkileyemez. Çünkü Türkiye'nin kamu maliyesi sağlam.