Kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor's (S&P) Türkiye'nin görünümünü geçtiğimiz cuma günü durağandan olumsuza çevirdi. Daha önce 27 Mart 2013'te S&P şirketi Türkiye'nin uzun vadeli döviz cinsinden notunu BB'den BB+ Durağan'a yükseltmişti. Ve not artırımının "Türkiye ekonomisinin direnç kazandığı, dalgalı kur rejimi, döviz borçlanmasında temkinli sınırlanma ve derinleşen yerel sermaye piyasası, ekonomiyi potansiyel sermaye hareketlerine karşı dirençli hale getirdiği ve Kürt meselesinin çözülmesi için kaydedilen ilerlemelerin, güvenlik harcamalarını azaltacağı ve sınır ticaretini canlandıracağı" gerekçe gösterilerek yapıldığı dile getirilmişti.
Peki 27 Mart 2013 not artırımı büyümede nasıl bir gelişmenin ardından yapıldı? Türkiye ekonomisinde sert inişin ardından yapıldı. Bildiğiniz gibi Türkiye ekonomisi 2011'de yüzde 8.5 büyüdü. Ardından ekonomi yönetimi bu büyümenin cari açığı çoğalttığını gerekçe gösterip toplam talebi azaltmak için kredi sınırlamasına gitti. Ve büyüme hızı 2012'de yüzde 2.2'ye düşürüldü. İşte tam bu düşük büyüme oranının ardından S&P not artırdı. Şimdi aynı S&P ekonomide sert iniş bekliyor; 2013'te muhtemelen yüzde 3.6 civarında büyüme beklediği ekonominin 2014'te yüzde 2.2 büyüyebileceğini ileri sürüyor. Kısaca yüzde 8.5'ten 2.2'ye gerileyen büyüme hızına not artırımı yaparken bu defa yüzde 3.6'dan yüzde 2.4'e gerilemeye, sert iniş bekliyorum diyerek görünümü durağandan negatife çeviriyor. Böylece tutarlılık ortadan kalkıyor.
Gelelim S&P'nin hatasına... S&P cuma akşamı gönderdiği raporunda 2013 için yüzde 3.6 olarak tahmin ettiği büyüme hızını 2014'te yüzde 2.4'e geriletiyor. Yine 2014'te ihracatı yüzde 5 artırıyor, cari açığın milli gelire oranının yüzde 7.6'dan yüzde 2.9'a gerileyeceğini tahmin ediyor. Ve buna bağlı olarak döviz notunun görünümünü negatife çeviriyor.
Yine seçimler nedeniyle kamu harcamalarında çoğalma olacağını varsayarak bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 3'e yükseleceğini ileri sürüyor. Bu defa Türk parası cinsinden yatırım yapılabilir seviye olan uzun vadeli BBB durağan görünümü negatife çeviriyor. İşte bu not görünüm değişikliklerinde teknik hata yapılıyor. Niye teknik hata yapılıyor? Çünkü tasarlanan modelde Türkiye ekonomisinin büyüme hızı gerileyip cari açık yüzde 7.6'dan yüzde 2.9'a gerileyecek ve ihracat yüzde 5 artacaksa Türkiye ekonomisinin döviz bulmakta zorlanması beklenemez. O halde döviz notunun görünümü negatife değişeceğine not artımı yapılması gerekiyor aslında. Maalesef S&P bunu yapmıyor. Bir de 2013'te cari açığın 16.2 milyar dolarlık kısmının altın ithalatı olduğunu gözlerden kaçırıyor. Yine S&P tasarımında, cari açık yüzde 2.9'a gerilerken, bütçe açığının Türk parası cinsinden borçlanıldığında yüzde 3'e çıkmasının kırılganlık yaratmayacağını bu arada belirtelim. Çünkü S&P, iç borçlanmada ortalama vadenin 9 aydan 74 aya çıktığını unutuyor.
Anlayacağınız S&P'nin analizi hatalıdır. İtalya nasıl S&P'ye dava açıyorsa Türkiye'de açmalı.