Konut kirası elde edenler, eğer yıllık kira gelirleri 2 bin 600 lirayı aşıyorsa beyanname doldurup gelir vergisi ödeyecekler. Hemen belirtelim kira geliri elde edenler, eğer ayrıca ticari, zirai veya mesleki kazanç elde ediyorlarsa, 2 bin 600 liralık bu istisnadan faydalanmaları mümkün olmuyor.
Gelelim bizim kira geliri elde eden mükellefimize... Sadece ücret geliri elde eden ve bir ya da birkaç konutunu mesken olarak kiraya veren vatandaşı örnek alıp, onun ödeyeceği vergiyi konu ediyoruz biz burada.
Mesela... Ayda 2 bin liradan yılda 24 bin lira mesken kira geliri elde eden bir mükellef, önce 24 bin lira kira gelirinden 2 bin 600 liralık istisna tutarını indirecek. Kalan 21 bin 400 lira için, eğer "götürü gider yöntemini" kabul ederse, işe yüzde 25 oranında olan 5 bin 350 liralık götürü gideri indirerek başlayacak. Daha sonra da, kalan 16 bin 50 liranın 8 bin 800 lirası için "bin 320 lira", geriye kalan 7 bin 250 lira için de "bin 450 lira" olmak üzere toplam 2 bin 770 lira vergi ödeyecek.
Konut kira geliri elde edenler, eğer "gerçek gider yöntemini" kabul ederlerse... Bu durumda kiralayan, başka bir konutta ve lojmanda kirayla oturuyorsa, ödedikleri kira bedelini, kiraya verilen konutun sigorta bedelini, kiraya verilen konut krediyle alınmışsa onun borç faizlerini, kiralayan ödüyorsa eğer, ısıtma, aydınlatma, su ve asansör giderlerini ve konut olarak kiraya verilen gayrimenkulün satın alma yılından itibaren 5 yıl süreyle satın alma bedelinin yüzde 5'ini gerçek gider olarak indirebilirler.
Gelelim bir apartman dairesinin bedelsiz olarak arkadaşa ya da başkalarına kiralanmasına... Böyle bir durumda da konut sahibi, emsal kira bedeli üzerinden bulunacak tutar kadar kira geliri elde etmiş sayılır ve yukarıda belirttiğimiz şekilde vergilendirilir. Emsal kira bedeli ise emlak vergisi değerinin yüzde 5'i olarak hesaplanır.
Unutmadan şunu da belirtelim. Boş kalan konut korunması amacıyla bedelsiz olarak başkasına tahsis edilmişse... Veya konut sahipleri, çocuklarına, anne ve babalarına veya kardeşlerine oturmaları için sadece birer konut tahsis etmişlerse, bu konuta da emsal kira bedeli hesaplanmaz.
Peki vergi beyannameleri ne zaman verilecek? Söz konusu konut kiralarını 2010'da elde edenlerin, içinde bulunduğumuz martın 25'inci gününe kadar bir örnek olarak düzenledikleri beyannameyi bağlı bulundukları vergi dairesine verip, vergi tahakkuklarını yaptırmaları gerekiyor. Konut kira geliri elde edenler, tahakkuk eden vergiyi iki eşit taksitte ödeyebilirler. İlk taksit tutarını mart sonuna kadar, ikinci taksit tutarını da temmuz sonuna dek ödemeleri gerekiyor. Ödemeyi bankalardan yapmak mümkün.
Sadece kira geliri elde eden 60 yaş üzeri mükellefler ve engelli mükelleflere gelince... Vergi dairesine gidemeyen bu mükellefler, maliye memurlarını arayarak adreslerine gelip beyannamelerini doldurmalarına yardımcı olmalarını isteyebilirler. Maliye bu konuda mükelleflerin ikametgahlarına gelerek vergilerini ödemelerini sağlıyor. Bu yardımı da bilgi olarak vermekte fayda var.