New York'a merak büyüdü. THY günde iki sefer yapıyor. İlk gidenler kısa kalacaksa NY'u anlayamaz. NY'u tatmak uzun sürer ve kültür-sanat aşkıyla "a lot of money/Çok para" gerektirir. On parasız giderek, ülkeden atılana kadar NY'luluk ve sürünmek de mümkün. Kent nüfusunun yüzde 20'si nasılsa "sefil", resmen açıklandı. NY'ta yaşamaya gelince, da ba daba duuu! 20 yıllık tecrübem konuşuyor.
A'sıyla B'siyle NY nedir?
A)Tiyatro, konser, müze, sergidir. Dünyada eşi yoktur. Buralara uğramayan NY'a gelmiş sayılmaz.
B) Alış veriş, bar, lokantadır, yani yorgunluk. Bunlar için NY'a 11 saat uçmaya değmez. İstanbul ne güne duruyor. Eşsiz Boğaz da bonus.
"Merak cehaleti öldürür" derler. Merak cesareti itekledi insanlık dünyayı keşfedip bitirdi desek de New York yeni kaşifleri eli boş göndermez. Çünkü NY sürekli yenilenen bir planettir. Eskiyi yenilikle sunma zekası Picasso-Matisse kıyaslama sergisini NY'ta açar, ressamlar yeni şeyler keşfeder. Harlem Sanat Festivali Jazz müzisyenlerine yeni esinler verir.
NY'ta her gün ortalama 260 etkinlik vardır. Bu sezon hepsinin önüne "Ring cycle" çıktı. Yani "Yüzük Döngüsü." Richard Wagner'in (1813-83) "Opera değil, dram" dediği dört bölümlük, 15 saat süren ve dört günde gösterilebilen başyapıtı. 26 yılda meydana getirdiği orijinal adıyla, Der Ring des Nibelungen. ABD'de Ring deniyor. Konusunu Kuzey Denizi Efsaneleri'nden (Norse Sagas) alan anıt yapıtı anlatmak için kitapçık gerekli.
Metropolitan Operası, 40 milyon dolar yatırdığı "Ring"i iki ayrı binada sunuyor. Dedim ya, NY hep yenilikçidir; Ring, dijital gösterilerin dekora katılımıyla devasa sahnede ürkütücü bir görkeme kavuşmuş.
Ring'in böylesine görkemli sahnelenmesini Yahudiler hoş karşılamıyor. Çünkü, Hitler'in en sevdiği yapıt ve Cermen ırkını anlatıyor.
Opera insan üretiminin zirvesidir ve sanat Allah'ın insana da yaratıcılık armağan ettiğinin kanıtıdır. Yadsınmamalı.
NY'u tatmak pahalıdır demiştim. Ring biletleri, tek bölüm için 117 ile 800 dolar arası. Dilerseniz "online" rezervasyon yapar, bir uçağa atlar NY'a gidersiniz. Böyle zevkler zenginin parasını değerlendirdiği gibi kefenin cebini rahatlatır.
Bir noktada hüzünlendim: Met Opera'nın internet sayfasında rezervasyon yaptırabilir saydığı ülkeler arasında, Belize, Curacao, Guyana, Yunanistan, Guatemala var, Türkiye yok. Zengin sayımız onlardan çok ama... Biz A La Turka severiz. Bu sebeple:
Sazlar çalınır Çamlıca'nın bahçelerinde
Bülbül sesi var şarkıların nağmelerinde
Bir taze emel var şu kızın handelerinde
Aksak usül Hicaz şarkı Yesari Asım Ersoy'un eseridir. Üstad Laleli'de komşumuzdu. Minik Mesut da yakın evdeydi. Futbol topunu kapar, üstadın duvarına çektiği şutlarla bestelerine yardımcı(?) olurdu. Kısa pantolonlu Mesut büyüyünce başbakan olmaz mı?.
