JOHN Steinbeck niye "Fareler ve İnsanlara Dair" demiş acaba? Niye kurbağalar ya da kaplumbağalar, ne bileyim, tavşanlar ve insanlara dair, değil de..
Üstadın bir bildiği pek yok ama, çağdaş bilimin var.
"İnsanların kuyruğu yoktur, fareler de roman yazamaz ama, genetik olarak bu iki canlı türü, insanı hayrete düşürecek kadar benzerdir" diyor, bilim adamları..
İnsandaki pek çok genin karşılığı farede aynen mevcut..
Ve de işte bu sebepten, dünyanın en pahalı pazarlarından biri fareler üzerine kurulu..
Fareye benzemek, farenin bu kadar pahalı olduğunu öğrenmek sizi kızdırmasın ve şaşırtmasın..
Bu genetik benzerlik yüzünden, tıp, pek çok araştırmaya ve deneyi fareler üzerinde yapıyor.
Bir gün yolda akciğer kanserine yakalanmış, ya da sistik fibrosis yüzünden sakat kalmış bir fareye rastlarsanız şaşırmayın diye yazıyorum bunları..
Genetik laboratuvarları, böyle hastalıklı fareler üretiyor, sonra uzman bilim adamları bunlar üzerinde hastalıkların özünü, sebebini araştırıyor.
İnsanda p53 diye bir gen var, mesela.
Bu geni bozulmuş olanlarda kanser riskinin hayli yüksek olduğu belirlendi.
Nedeni bilinmiyor. Nasıl öğrenilecek?
Araştırma yolu fareler. Şimdi genetik laboratuvarlarında p53 geni olmayan fareler üretiliyor. Bu fareleri bilim adamları evire çevire izleyecek, kesip biçecekler, sonunda belki de kanseri çözecekler..
Gene aynı genetik laboratuvarları, araştırmacılar için kalp hastası, kalıtımsal anemi hastası fareler üretip, araştırmacılara pazarlıyorlar. Yani..
Zavallı fareler, insan neslini kurtaracak araştırmalar uğruna nelere nelere katlanıyorlar.
Şimdi iyi düşünün bakalım..
Özellikle siz fare görünce kendini çığlık çığlığa masa üstüne atanlar Aslında fare bizden korkmalı değil mi? Ya da..
Bizim kuyruğumuz olsaydı ve fareler roman yazabilseydi, Mause Steinbeck'in "İnsanlar ve Farelere Dair" kitabı nasıl bir şey olurdu?
(27 Ağustos 1993'te yayınlandı)