Amerika'da siyasi gündem kasımda yapılacak başkanlık seçimlerine odaklanmış durumda. Obama'nın karşısına hangi Cumhuriyetçi adayın çıkacak? Massachusetts eyaletinde Valilik yapmış, işadamı kimliği sayesinde ekonomiden iyi anladığını iddia eden, Mormon oluşu nedeniyle partinin evanjelist tabanında pek heyecan yaratmayan Mitt Romney için Florida ön seçimleri bir ölüm kalım mücadelesine dönmüş durumda. Romney'nin karşısında ise Washington'da çok iyi tanınan, 1990'lı yıllarda Kongre'de başkanlık yapmış, Bill Clinton döneminde Demokrat'ların korkulu rüyası, ağzı iyi laf yapan, ama ülke geneline fazla sağcı ve radikal kalan Newt Gingrich var. Gingrich şimdi Çay Partisi olarak bilinen anti-Obama ve anti-sosyal devlet Cumhuriyetçi militanların gözdesi.
Geçen hafta ifade ettiğim üzere ön seçimlerde oy kullanan parti üyelerinin desteğini kazanmak demek genel seçim zamanı ülke genelinden oy almak anlamına gelmiyor. Bu nedenle Cumhuriyetçi Parti üyeleri Gingrich gibi radikal bir isim seçerlerse Obama'nın işi kasımda daha da kolaylaşır. Ama karşısındaki aday ister Romney ister Gingrich olsun Obama her ihtimalde kazanacak gibi gözüküyor. Zira ABD'de seçmenler her şeyden önce ekonomik göstergelere bakıyorlar ve son dönemde işsizlik oranında düşüş ve kalkınma hızında artış var.
İran-İsrail korkusu
Durum böyle olunca Amerikalı uzmanlar Obama'nın seçilmesini tehlikeye atacak tek dış politika gelişmesinin ekonomiyi yakından ilgilendiren İran krizi olduğu konusunda hemfikir durumda. Ekonomi göreceli olarak canlanma sinyalleri verirken Obama'nın korkulu rüyası petrol fiyatlarında birden fırlama yaşanması. İran'ın Hürmüz körfezindeki askeri tatbikatı siyasi tansiyonu ve petrol fiyatlarını hemen yükseltti. Washington'da Demokratları asıl korkutan çok daha ciddi bir krizin önümüzdeki aylarda tam da seçimler arifesinde yaşanması. Bu kriz senaryosu İsrail'in İran'a saldırması üzerine kurulu. Böyle bir şey yaşandığı takdirde petrol fiyatlarının iki-üç misli artması kaçınılmaz hale gelecektir. Bu durum ABD ekonomisinde şok yaratacak ve tüketim üzerinde daraltıcı etkisi nedeniyle Obama'nın seçilmesini tehlikeye atacaktır.
Obama yönetimi son haftalarda böyle bir riski son derece ciddiye alıyor. Nedeni basit. Netanyahu Obama'nın tekrar seçilmesini istemiyor. Obama döneminde ABD-İsrail ilişkileri tarihteki en zor dönemini yaşadı. Obama'nın İsrail yerleşim merkezleri konusundaki sert tavrı Netanyahu'nun aşırı sağ koalisyonunda büyük hayal kırıklığı yarattı. Şu anda Mitt Romney ve Newt Gingrich İsrail açısından çok daha tercih edilir alternatifler. Bu durumun farkında olan Romney ve Gingrich İsrail lobisinin desteğini tam olarak alabilmek için havada takla atıyorlar. Ayrıca İran'ın nükleer projesi İsrail açısından ölümcül bir tehdit olarak algılandığı için Netanyahu açısından İran'a saldırmak bir taşla iki kuş vuracaktır. Obama'dan kurtulmak ve İran'ın hesaplarını altüst etmek İsrail'de şahin cephe için gayet rasyonel bir hamle olacaktır.
Peki, Obama yönetimi bunu engellemek için ne yapıyor? Strateji, İsrail'i dizginlemek üzerine kurulu. Kendi ekonomisi son derece kötü durumda olan AB de aynı stratejiyi izliyor. ABD ve AB'nin İran'a karşı ekonomik ambargoyu sağlamlaştırma çabasını bu strateji çerçevesinde değerlendirmek gerekiyor.