Gaziantep'te geçen çocukluğumu, ilkgençliğimi anımsıyorum. Herkese doğup büyüdüğü yer başka gelir belki; ama Antep'in benim gördüğüm öteki kentlerden apayrı bir kişiliği, bir rengi vardı. Kente rengini verenler, kişilerdi elbette. Neredeyse herkesin herkesi tanıdığı bir ortamda karşılıklı etkileşimler kentin kişiliğini oluşturuyordu sanki.
Çocukken babamla birlikte evden çıkıp işyerine mi gideceğiz, beş dakikalık yolu almamız yarım saati bulurdu. Kitapçı Arif Güzel, Kahveci Mehmet Efendi, Gazeteci Necip Bahri Günenç, Berber Nuri, Nakıp Ali... Ayaküstü sohbet edilmeden geçilmezdi.
Geçenlerde Antep'e gittiğimde bir şeyin farkına vardım:
Göç alan kentler, kişiliklerinden çok şey yitiriyorlar. Sözgelimi İstanbul... Her mahallesi bir başka Anadolu kenti sanki.
Antep de büyük göç almış. Doğma büyüme Anteplilerin nüfus oranı yüzde 15'in altına inmiş. Ama garip bir biçimde, kente göç edenler büyük ölçüde "Antepli" olmuşlar. Kent onları da kendi kişiliği içine çekmiş.

***
Bir kitap duruyor önümde: Gaziantep'in Yüzleri. Alt başlığı: Gaziantep'i Dünyaya, Dünyayı Gaziantep'e Taşıyanlar.
Önce kitabın bir "nesne" olarak beni nasıl etkilediğini belirtmeliyim. Büyüğün ötesinde, dev boyutta, özel kutusunda ciltli, 560 sayfa, kuşe kâğıda basılı, her sayfası renkli... Çok güzel bir sayfa düzeni... "Beni elinden bırakma" diyen bir alım...
Kitabı Nurgün Balcıoğlu ile Mehmet Ali Aykut Tuzcu hazırlamışlar. Yayımlayan Sabah gazetesi. Ama elinizdeki Sabah değil, 63 yıldır Gaziantep'te yayımlanmakta olan Sabah.
Balcıoğlu, "Projenin düşünce aşaması 5 yıl öncesine kadar uzanıyor," diyor. "Start düğmesine basmamızın üzerinden ise koskoca bir buçuk yıl geçti. Belirlenen 200 isimden ilk 50'si birinci ciltte bir araya getirildi."
Sırada üç cilt daha var...

***
Kitabın grafik düzenini bütünleyen tema Zeugma. Aykut Tuzcu giriş yazısında, "Zeugma Antik Kenti, Gaziantep'in kaderini değiştirdi, değiştirmeye devam ediyor ve önümüzdeki dönemde daha da değiştirecek," diyor. "2000 yıllık bu antik kentten gün ışığına çıkartılan eserler, geçmişin yaşam izlerine ulaşmak beni bir yandan çok heyecanlandırırken, diğer yandan da kafamda böyle bir projenin doğmasına zemin hazırladı. (...) Gaziantep'in yaşayan tarihçilerinin ağzından yaşamlarını, hayallerini, tecrübelerini ve Gaziantep'i öğrendik. 2000 yıl sonra merak edenler, ellerinde okuyabilecekleri güzel bir eser bulsun diye!"

***
Gaziantep'in Yüzleri'nde 50 Antepli, kendi yaşam öyküsünden çizgiler sunuyor. Dolayısıyla, kendi Antep'ini anlatıyor. Bunlar bir araya gelince, gerçekten "Antep'in manzarası" beliriyor. Fotoğrafların da desteğiyle.
50 kişinin arasında sadece Antep'te değil, Türkiye'de ünlü Abdülkadir Konukoğlu (Sanko) gibi işadamları, Ahmet Ümit gibi sanatçılar, Asım Güzelbey gibi politikacılar var. Ad sıralayarak kimseyi öne çıkarmayayım, 50 kişinin anıları, anlattıkları son derece renkli... ve ilginç.

***
Burada bir parantez açayım. "Yaşayan" Anteplilerin yanı sıra artık aramızda olmayanların yer alacağı bir derleme beşinci cildi oluşturmalı, belki de bu çalışmaya öncelik tanınmalıdır.
Kimler gelmiyor ki aklıma: Ömer Asım Aksoy, Nakıp Ali, Cemil Cahit Güzelbey, Onat Kutlar, Hüseyin Bayaz, Arif Güzel, Mecit Barlas, Cemil Sait Barlas, "Kel" Ferit, Emin Kale, Cemil Özbal, Osman Tuzcu, Necip Bahri Günenç...
"Gaziantep'in yüzleri" denilince hemen hatırlanan renkli kişiler de sevimli bir cildi oluşturabilir: Zengin Ağa, Her Yanı Mamet, Küçük Arif, Kovboy İbrahim...
Farkındayım... Bu, ilk cilde bile dünyanın terini ve parasını akıtmış Balcıoğlu ile Tuzcu'dan çok şey istemek olur. İşadamlarına, araştırmacılara, yazarlara ve Büyükşehir Belediyesi'ne de çok iş düşüyor.

***
Gaziantep'in Yüzleri benim için çok değerli. Yazar Jorge Amado'nun sık sık tekrarladığım bir sözü var: "İnsanın anayurdu çocukluğudur." Ben de anayurdumun kökenlerine inmek, onu neden bu kadar sevdiğimi daha iyi anlamak için bu kaynaktan yararlanıyorum. Sürekli yararlanacağım da.
Kitabı sadece Antepliler değil, okuma seven herkes bir biçimde edinmeli diye düşünüyorum. Okurken hem keyif duyacaklar, hem de bir kentin kişiliğini öğrenmenin yanı sıra, başarıya giden yolun nerelerden geçtiğine ilişkin renkli ipuçları bulacaklardır.