Şu sıralarda hep aynı soru: "Tatilde ne okuyacağız?" Yanıtlar işe yarıyor mu, bilemiyorum. Tatilini yapıp işinin başına dönmüş beş kişiye sordum: "Tatilde ne okudun?"
Hiçbiri tek kelime okumamış. Sadece biri gazetelere şöyle bir göz atmış, o kadar.
Üstelik bunlar aydın kişiler. Gazetelerin kitap eklerini karıştırıp "Tatilde ne okuyalım" yazılarını ciddi ciddi inceleyen "meraklılar" .
Yine de soranlar var: "Haftaya tatile çıkıyorum. Ne okuyayım?"
Belki bir mucize olur da okur diye şu sıralarda hep aynı kitabı öneriyorum. Memet Fuat'ın kısacık romanını.

***
Memet Fuat'ın bende çok ayrı, çok özel bir yeri var. İnsan olarak da, sanatçı olarak da, düşünür olarak da, eleştirmen olarak da her zaman büyük saygı duydum ona. Bugün üçbeş satır, üçbeş dize yazabiliyorsam, bunda Memet Fuat'ın payı olduğunu hep söylemişimdir. Yalnız bana mı, adlarını sıralamaya kalksam koca bir liste oluşturacak nice yazarlara, çevirmenlere olağanüstü emeği geçmiştir onun. Bir yazısında belirttiği gibi, kendisinden çok başkalarını gözetmiştir Memet Fuat. Bu yüzden kendi yazarlığını bilerek, isteyerek gölgelemiştir.

***
Çiçeği burnunda bir şairken, yazdıklarımın Varlık'ta, Yeditepe'de, daha sonraları Pazar Postası'nda yayımlanması beni mutlu kılıyordu. Ama bu konuda en büyük mutluluğu Memet Fuat Yeni Dergi şairleri arasına katılmamı istediğinde duymuştum.
Keyiften günlerce ıslık çaldım sokaklarda.
Benim için önemli olan, şiirlerimin ya da kitaplarımın yayımlanıp yayımlanmaması değildi. Memet Fuat'ın değerlendirmesiydi.
Anılarıma bakıyorum. Şunları yazmışım: " Yeni Dergi bir okuldu. Memet Fuat bir öğretmendi. Öğrenmemiz gerekenleri 'dikte' etmiyordu. Kendi kendimize sorular sormamızı sağlıyordu. Bir duvarın arkasındaki yolları gösteriyordu. O yollardan dağlara vurmak bize kalmıştı artık.
"Kimimiz dağlara vurduk, kimimiz ovalara, ormanlara. Kentlere, kalabalıkların ortasına. Ama Yeni Dergi'den bu yana nereye gittimse, ne zaman iki satır karaladımsa, dönüp arkama baktım hep. 'Memet Fuat geldiğim bu yer için ne der? Şu yazdığımı beğenir mi acaba?' diye düşündüm."

***
Yayıncılık, editörlük yaptığı dönemlerde uzun süre tek kitabıyla, Düşünceye Saygı'sıyla yetinmek zorunda kaldık. Yaşamının son yıllarında, geçmişin öcünü alırcasına arka arkaya kitaplar yazdı, yayımladı Memet Fuat. Anılar, denemeler, eleştiriler, derlemeler...
Ve romanlar.
Geçmişin Yaşadığımız'ı yeniden günışığına çıktı.
Seni Deliler Gibi'yi okuduk.
Arkasından son romanı Adlin yayımlandı. Ölümünden sonra.

***
Memet Fuat bize nesnel olmayı öğretmişti. Yargı verirken kişisel duygulardan arınmayı. Bunları yapmaya hep özen gösterdim.
Ama söz konusu Memet Fuat'sa, ne yalan söyleyeyim, nesnel olamıyorum. İstesem de olamam zaten.
Adlin'i okurken de herhangi bir okur değildim. Kitapta anlatılanların bir bölümünü onun ağzından dinlemiş, bazı kişileri tanımış, olayların geçtiği yerleri görmüş biriydim.
Bu yüzden bir roman gibi okuyamadım kitabı. Adlin bir "kısa roman" olarak sunuluyor gerçi, ama roman mı, öykü mü, anı mı, bilemiyorum. Yaşadığımız'ı, Gölgede Kalan Yıllar'ı tamamlayan bir yapıt. Ne olursa olsun, bence bir başyapıt. Herkesin okuması gereken bir başyapıt.

***
Adlin kısacık bir anlatı. 86 küçük sayfa. Ama bir dönemi, bir çevreyi o kadar renkli, o kadar ayrıntılı yansıtıyor, çeşitli kesimlerden birçok kişiyi "tipler" olarak değil de, "yaşayan karakterler" olarak öylesine başarıyla canlandırıyor ki, şaşırmamak elde değil.
Kitapta Memet Fuat'ın temel özellikleri hemen beliriyor: Su gibi akıp giden duru bir dil ve yalınlık.
Özentisiz, ustalık gösterilerinden uzak bu dil Memet Fuat'ın bütün yapıtlarında görülüyor zaten. Yalınlık da. Yalınlık peşinde koşarken yavanlığın tuzağına düşen yazarlar için basbayağı bir "ders kitabı" Adlin.
Memet Fuat'ın öteki "anlatı" larını, Yaşadığımız'ı, Seni Deliler Gibi'yi okumuş, sevmiştim. Ama en çok Adlin'i sevdim. Onu hayran olduğum başka kısa anlatıların, sözgelimi Carlos Fuentes'in Aura'sının yanına koydum.
Bu arada, büyük bir üzüntüye kapıldığımı da belirteyim. Keşke Yaşadığımız'dan sonra romana ağırlık verseymiş Memet Fuat. Biraz olsun bencillik etseymiş. Başkaları için harcadığı vaktinin yarısını kendine ayırsaymış.
Kim bilir ne Adlin'lerle zenginleşecektik.