Türkiye açık kaynak kodlu yazılımın kamu kurumlarında kullanılmasına ilişkin yol haritasını açıkladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla yayımlanan genelgeyle, kamuda açık kaynak kodlu yazılım kullanımı yaygınlaştırılarak bilişim harcamalarından tasarruf edilmesi, üretici bağımlılığının azaltılması ve siber güvenliğin güçlendirilmesi amaçlanıyor. Açık kaynak kodlu yazılım kullanmayan kamu kurumlarının bu durumu açıklaması gerekecek
Bu uygulama, konunun son derece ciddiye alındığını ve seferberlik seviyesinde hazırlık yapıldığını gösteriyor. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi'nin internet sitesinde (www.cbddo. gov.tr) ilan edilen şablona ve "Açık Kaynak Kodlu Yazılıma (AKKY) Geçiş Analiz Rehberi"ne uygun şekilde oluşturularak dokuz ay içinde Dijital Dönüşüm Ofisi'ne iletilecek.
HEYECAN YARATTI
TOBB'un yazılım meclisi tarafından da önerilen yazılım sektörü temsilcilerinin de ısrarla üstünde durduğu açık kaynak kodlu yazılım konusunda en önemli adım kamu kurumlarından gelecek. Sektörün beklentileri doğrultusunda hazırlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi pek çok yerli yazılım şirketinin önemli pazar bulmasını sağlarken, kamuda kronikleşen yazılım lisans ödemelerinin sonu gelecek. Açık kaynak yazılımında karşılığı olan çözümler tercih edilecek. Bu durum bulut bilişim, dijital dönüşüm, uygulama ve siber güvenlik konusunda çalışan yerli yazılım şirketlerini ve meslek örgütlerini de heyecanlandırıyor.
TALEP KARŞILANACAK
Oluşturulan rapor çerçevesinde yürütülmesi gereken çalışmalar için ihtiyaç duyulan mali kaynakların ve iş gücünün tahsisine yönelik gerekli tedbirler alınacak. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nca, kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi teknolojisi altyapısına ilişkin bütçe planlamaları ve ödenek tahsisi kararlarında söz konusu raporlar dikkate alınacak ve bu kapsamdaki ödenek talepleri öncelikle karşılanmaya çalışılacak. Yazılım tedarikini içeren mal ve hizmet alımlarında, teknik ve/veya ekonomik gerekçelerle uygun olmaması durumu hariç, ticari lisanslı yazılımlar yerine AKKY muadilleri tercih edilecek. Bu nitelikteki ödenek talepleri için Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'na iletilecek proje teklif formlarında, alınması öngörülen ticari lisanslı yazılımlar için AKKY muadillerinin neden tercih edilmediğine yönelik teknik ve ekonomik gerekçeler açıklanacak.
ABD 5G'DE AÇIK KAYNAK YAZILIMLA ÇİN'LE SAVAŞIYOR
TELEKOM sektöründe hızla büyüyen Çinli şirketlerin hegemonyası karşısında ABD hem yasak koyuyor hem de açık kaynak kod seferberliği ile karşılık veriyor. 5G'de Çinli şirketler lehine gelişen sektörde önlem almak için Open Network Foundation platformunu destekleyen ABD, stratejik yasaklama kararlarıyla da Çin'in etrafına dijital duvar örüyor. Çinle tek başına savaşmak yerine açık kaynak yazılım etrafında tüm dünyayı birleştirerek mücadele ediyor. Türk Telekom iştiraki Argela da ABD kurduğu Netsia aracılığıyla bu birliğin güçlü bir üyesi konumunda. Netsia açık kaynak kodlu yazılımlarla kritik işletim sistemi ve uygulamalar geliştiriyor. Aslında telekom sektörünü baştan sona değiştirecek etki yaratacak örgüt, temel olarak açık kaynak yazılımı her aşamada destekliyor. Open Networking Foundation (ONF), kâr amacı gütmeyen, operatörler tarafından yönetilen bir konsorsiyum. Yazılım tanımlı ağ (SDN) yoluyla ağ oluşturmayı teşvik etmeyi, OpenFlow protokolünü ve ilgili teknolojileri standartlaştırmayı amaçlayan açık kaynaklı bir iş modeli kullanıyor. Girişim, telekomünikasyon ağları, kablosuz ağlar, veri merkezleri ve diğer ağ oluşturma alanlarındaki basit yazılım değişiklikleri yoluyla inovasyonu hızlandırmayı amaçlıyor. Haziran 2020 itibarıyla ONF, 200'den fazla üye şirkete ulaştı. Üye şirketler, ağ ekipmanı satıcıları, yarı iletken şirketleri, bilgisayar şirketleri, yazılım şirketleri gibi kurumsal kullanıcıları içeriyor.
SÜRDÜRÜLEBILIR ÇÖZÜM AÇIK KAYNAK YAZILIMDA
KAMUDA dönüşümün adresinin açık kaynak kodlu yazılım olmasının önemine dikkat çeken Etiya CEO'su Aslan Doğan, açık kaynak kodu geliştiren yazılım şirketlerinin desteklenmesi ve insan kaynağı ihtiyacının önemine vurgu yaparak şöyle konuştu: "Açık kaynak kodlu yazılımların ülkemizde kullanımının yaygınlaşması ve geliştirici/destek personelinin oluşması ile sürdürülebilir çözüm hale gelmesi anlamını taşıyor. Üretemediğiniz bir ürünün tabiiki riskleri olacaktır. Bu genelge özünde açık kaynak kodlu yazılımların geliştirilmesi ve gerekli nitelikli işgücünün yetiştirilmesini de içerdiğinden ülke olarak dünya genelindeki devasa bir ekosistemin parçası olmamız anlamına geliyor. Bu anlamda açık kaynak kodlu yazılımlara geçiş ile ilgili en önemli bariyer kaldırılmış oluyor. Bu ekosistemin sektörümüze sunduğu potansiyelin kamuda oluşturacağı verimlilikten daha kıymetli olacağını düşünüyorum. Konu bütünsel bir strateji ile ele alınırsa bu alanda birçok yeni girişimin filizlenmesi ve var olan ekosistem içinde hızlıca küreselleşmesi mümkün olacaktır."
***
SAVAŞ UÇAĞINDA BİLE KAYNAK KODU ÇOK DEĞERLİ
Infrasis Siber Mühendislik Genel Müdürü Sobutay, F-35 örneği vererek, "Uzun süre uçağın kaynak koduna erişememiştik" dedi
İNFRASIS Siber Mühendislik Genel Müdürü Can Sobutay açık kaynak kodlu yazılım tercihini siber güvenlik odaklı bakarak uygulama, insan kaynağı ve bulut ekseninde değerlendirdi. Sobutay, savaş uçağı örneğinden yola çıkarak şöyle konuştu: "Siber güvenliğin iki değişkenini bileşenini görünürlük artı kontrol olarak tanımlayabiliriz. Ticari yazılımlarda kaynak koda erişim olmadığı için görünürlükten bahsetme şansımız çoğunlukla yok. Öte yandan açık kaynak kodlu yazılım ile bedava yazılımın eşit olmadığını da belirtmek lazım. Örneğin birçok bedava kullanılabilen yazılımın kaynak koduna erişemiyorken birçok ticari yazılımın da hatta bazı siber güvenlik yazılımlarının da kaynak koduna erişmek mümkün. Burada hedeflenen asıl amaç kritik veriye erişen veya kritik işlevlere sahip kullanılan yazılımların neyi nasıl yaptığını yüzde 100 bilebilmek olmalı. Örneğin çıkarıldığımız F-35 projesinde uzun bir süre uçağın kaynak koduna erişebilmeyi talep etmiştik. Bu da bir savaş uçağında bile açık kaynak kodlu yazılımın önemini gösteriyor."
SİBER GÜVENLİK RİSKİ
Açık kaynak kodlu yazılıma nitelikli insan gücünün eşlik etmesinin önemine dikkat çeken Can Sobutay, oluşacak kötü tecrübenin açık kaynak mimarisinde değil, kaliteli insan kaynağı boyutunun atlanmasının oluşturacağını vurgulayarak sözlerine şöyle devam etti: "Ancak eğer kaliteli ve nicelikli bir İK ile karşılanmazsa karşımızda gerek yönetilebilirlik gerekse siber güvenlik olarak ciddi riskli bir durum ortaya çıkıyor. Burada anlaşılması gereken ben ticari yazılımdan AKKY'a geçtiğimde acaba bir giderimden tasarrufta bulunurken başka hangi giderlerimde artış olacak ve ben bunu nasıl kontrol edeceğim olmalı. Tabii doğru yönetildiğinde bu nitelikli İK'nın oluşması ve elde tutulması gerek kuruluşlar gerekse ülkemiz için büyük fayda sağlar."
BULUT DIŞA BAĞIMLI OLMAMALI
CAN Sobutay, Rusya Ukrayna savaşının ulusal çapta bulut dönüşümünü tamamlamanın önemini gösterdiğini ifade ederek sözlerine şöyle devam etti: "Bağımsız bir bulut altyapısı kurabilmek için de hem açık kaynak kodu deneyimi olan insan kaynağı istihdam stratejinizin olması şart. Bu yüzden ben klasik yazılımlarda başlayan açık kaynak kodlu yazılım yaygınlaştırmasının doğru yönetilirse, küresel standartlarda destek verilirse yüzde 100 evde yetişmiş bir bulut markasıyla sonuçlanacağına güveniyorum."
***
YERLİ YAZILIM GELİŞTİRİCİLER İÇİN BÜYÜK FIRSATLAR VAR
Finans teknolojisi sektöründe e-para ve ödeme şirketlerine uygulama ve bulut hizmeti sunmak için TCMB'den yetki alan altı şirketten biri olan DT Cloud'un sahibi Digital Transformation Group ortağı ve yöneticisi Tuncay Büyükoğlu, genelgenin açık kaynak yazılım ve bulut teknolojisi tarafına şu yorumu yaptı: "Genelgeyle net bir şekilde ifade edilen açık kaynak yazılım stratejisi orta ve uzun vadede yerli yazılım geliştiriciler için önemli fırsatlar içeriyor. Bu geçiş Dijital Dönüşüm ofisinin Bulut dönüşümü stratejisi ile de oldukça paralel. Biz verilerin yerelde saklanıp işlenmesine olanak veren alternatif bir genel bulut sağlayıcıyız. Global bulut servis sağlayıcılarında yer alan birçok servisi, yeni nesil teknolojilerimiz sayesinde daha erişilebilir imkânlarla daha optimize olarak sağlayabiliyoruz. Bu imkan ve kabileyetlerden yerli açık kaynak yazılım topluluklarının ve yazılım şirketlerinin yararlanması için her ölçekte başlatacağımız programlar mevcut." Konuya insan kaynağı açığı tarafından bakılınca oluşan fırsatlarla ilgili olarak Tuncay Büyükoğlu şu sözleri söyledi: "Yılbaşı itibarıyla gençlere eğitim imkânları da sunacak bu programlarla inanıyoruz ki, açık kaynak kodlama eko sistemini ülkemizde bir sonraki seviyeye çıkartabileceğiz. Özellikle yapay zekâ, büyük veri analizi, low code - no code, digital id gibi platformlara yapmakta olduğumuz yatırımlarla geliştirciler daha zengin servisler ve uygulamalar geliştirme imkânına kavuşmuş olacaklar. Hali hazırda bizim de kullanmakta ve servis etmekte olduğumuz açık kaynak platformları ve servislerinin sayısı da kendi eko sistemimizin sahip çıkması ile hızla büyüyüp güçlenecektir."