Türkiye girişim ekosisteminde yatırımlar yeniden yükselişe geçti. Startups.watch tarafından Zorlu PSM'de düzenlenen Türkiye Girişim Ekosistemi 2019 etkinliğinde sektörün yatırım rakamları açıklandı. Geçen yıl 94 girişim 102 milyon dolarlık yatırım anlaşması yaptı. 2018 yılında ise 109 girişim 62 milyon dolarlık yatırım anlaşmasına imza atılmıştı. 2019'da gerçekleşen yüzde 66'lık büyüme rakamında Getir'in seri A yatırımı etkili oldu. Getir'in son yatırım turunda attığı 38 milyon dolarlık imzası tüm yatırımların yüzde 37'sini oluşturdu.
EN ÇOK FINTECH YATIRIMI
Getir, Dream Games, Volt Lines, Picus Security, oBilet, Birleşik Ödeme, Mutlubiev, Armut, Martı ve Dekopasaj 102 milyon dolarlık toplam yatırım pastasının yüzde 72'sini aldı. Kalan 84 girişim ise toplam yatırımın yüzde 28'ini... Getir'in yatırımı tutar olarak büyük olduğu için en çok yatırımı da dijital marketler ve market dağıtımı sektörü almış oldu. Adet olarak ise en çok yatırım finans teknolojilerileri (Fintech) sektöründe yapıldı. 2019'da Türkiye'de 17 fintech girişimi yaklaşık 8.4 milyon dolar yatırım aldı. Yatırım alan fintech girişimleri ise şu şekilde: Akaunting, Bankalarım, BiLira, Birleşik Ödeme, ComPay, Endeksa, Figopara, idverif, kassa, Kobaküs, manibux, manim, Metamorfoz, Moneymo, öde.al, Payfull ve Paym.es. TÜBİTAK ve KOSGEB 2019 yılında fikir aşamasında 985 girişime toplamda 8.6 milyon dolar devlet teşviki verdi. Startups. watch kayıtlarına göre, fikir aşamasında yatırım alıp açıklanan bir girişim olmadı. Bu açıdan bakıldığında devlet fikir aşamasında en büyük melek yatırımcı oldu.
983 GİRİŞİME 24 MİLYON $ TEŞVİK
KOBİ ve büyüme aşamalarında ise yatırımcılar 91 girişime 95 milyon dolar yatırım yaparken, TÜBİTAK ve KOSGEB bu aşamalardaki 983 girişime 24 milyon dolar devlet teşviki verdi.
TÜRKİYE YENİDEN 1. LİGDE
Ülkelerin aldığı yatırımlara göre yapılan lig kategorilerinde, Türkiye geçen seneye göre bir üst lige geçti. Türkiye melek ve VC yatırımları açısından 2018 yılını 2. ligde tamamlamıştı. 2019 yılında ise 102 milyon dolarlık yatırımla tekrar 1. lige yükseldi ve 36 Avrupa ülkesi arasından 20. sırada yer aldı.
EN ÇOK İNDİRİLEN YEREL UYGULAMALAR OYUN VE ALIŞVERİŞ
Startups.watch Türkiye Girişim Ekosistemi 2020 etkinliğinde uygulama dünyasıyla ilgili istatistikleri paylaşan MobileAction firmasına göre; 2019 yılında Trendyol her iki uygulama dükkânında da birinci olarak Türkiye pazarının en çok indirilen yerli uygulama oldu. Oyun ve alışveriş kategorileri, yerliler arasında her iki uygulama dükkânında da 2019'un en tercih edilen uygulamaları oldu. Trendyol, n11, sahibinden.com ve Fun Race 3D (Good Job Games) her iki uygulama dükkânında da ilk 10'da yer aldı.
TÜRKİYE DAHA FAZLASINI HAK EDİYOR
2019 yılının en büyük yatırım anlaşmasına imza atan Getir'in fikir babası ve kurucusu Nazım Salur, Türkiye'nin daha büyük yatırımı hak ettiğini belirterek, sözlerine şöyle devam etti: "Bizim aldığımız yatırım rakamı aslında çok büyük değil. Ancak teknoloji girişimlerine yatırım rakamı Türkiye'de çok düşük seviyede kaldığı için bizim 38 milyon dolarlık yatırım anlaşmasının çok büyük olduğu düşünülüyor. Oysa yatırım az olunca rakam büyük görünüyor. Türkiye'nin çeşitli konularda eksikleri olsa da yatırım olarak daha fazlasını hakediyor. Türkiye'de sadece teknoloji alanında değil, tüm sektörlerde daha fazlasını almalı." Sürekli Getir'i ne zaman satacağının sorulduğunu söyleyen Salur, "Herkes biraz aceleci davranıyor. Her girişimci çıkış yapmak zorunda değil. Çıkış yapanlara saygı duyuyorum. Bir girişim 10'uncu yıldan sonra kurum kültürünü kalıcı hale geliyor. Türkiye'den bir şirket ekosistemde yer almalı" diye konuştu.
PORTEKİZ PAZARINA AÇILIYOR
TIKO girişiminin kurucusu Sina Afra, 2020 Portekiz'e açılma hazırlıkları yaptıklarını açıkladı. Sina Afra 6 yıl aradan sonra küresel yatırım fonlarının Türkiye'deki gelişmeleri takip ettiklerine dikkat çekerek sözlerine şöyle devam etti: "Getir'i pek çok yatırımcı biliyor ve takip ediyordu. Silikon Vadisi merkezli yatırım hepimiz için moral oldu. Şimdi pek çok yatırım fonu Türkiye'ye farklı şekilde bakmaya başladı. Bunun etkilerini 2020 yılında göreceğimizi düşünüyorum."
AMERİKA'DA İLK 3'E GİRDİ
Küresel iş kültürü yaratan Türk girişimleri arasında yer alan Peak'in strateji direktörü Ömer İnönü etkinlikte yaptığı konuşmasında Türkiye'den dünyaya etki eden ürünler yaratmayı hedeflediklerini belirtti. İnönü, sözlerine şöyle devam etti: "Şirket olarak en baştan küresel iş yapma hedefi taşıdık. Bu yüzden farklı oyunlarla deneyim kazandık. 2014 yılından sonra puzzle oyunlarına odaklanmaya karar verdik. Hedef pazarımız ABD'de ilk 3'e ulaşmayı başardık. Sonrasında Japonya gibi önemli pazarda batılı bir oyun geliştirici olarak başarı elde etmeyi başardık. Dünyanın en büyük 25'inci, Avrupa'nın en büyük 3'üncü uygulama geliştiricisi olmayı başardık."
ÇIKIŞLAR MORAL VERDİ
İyzico, Foriba ve Paraşüt girişimlerinin 2019 yılında satın alınması, hem girişimciler açısından, hem yatırım yapan 212 ve Revo Capital gibi yerel fonlar açısından hem de Türkiye Girişim Ekosistemi açısından büyük moral oldu. Earlybird Venture Capital ortağı Cem Sertoğlu, Earlybird Digital East fonunun da 2019'da ikinci fonu kurduğunu ve yatırımlara başladığını söyledi. Sertoğlu fonun büyüklüğü 132 milyon dolar büyüklüğünde olduğunun altını çizerek, şöyle devam etti: "Türkiye'de girişimler, değerleme yaparken çok düşük bedeller belirliyor. Oysa Doğu Avrupa'da rakamlar ve beklentiler bizi şaşırtıyor. Bu yüzden girişimlerin en baştan küresel iş yapmayı hedeflemesi çok önemli." 212 girişim sermayesi ortaklarından Ali Karabey ise, hedefin milyar dolarlık Unicorn çıkarmaktan öte çarkların Türkiye'ye yatırım yapanlara dönmeye başladığını görmekten memnun olduklarının altını çizdi. Karabey, "Şu anda resmi olmasa da 1 milyar doların üstünde değerlemeye sahip girişimlerimiz var. Biz çıkış yapmış olsak da İyzico da Unicorn olmayı başaracak girişimler arasında yer alıyor" dedi. Collectivespark yatırım fonu kurucusu Atıl Erken de, "1.5 yılda 8 girişime 6.8 milyon dolar yatırım yaptık. 2020'de 4 ile 6 girişime daha yatırım yapmayı planlıyoruz" dedi.
YÜZDE 66'SI AMERİKA, ÇİN VE HİNDİSTAN'A GİTTİ
Startups.watch Kurucusu Serkan Ünsal tüm dünyadaki yatırım rakamlarını da açıkladı. 2019'da melek ve VC'ler, girişimlere 294 milyar dolar yatırım yaptı. Yatırım pastasının yüzde 66'sı Amerika, Çin ve Hindistan'daki girişimlere yapıldı. Diğer tüm ülkeler ise pastanın yüzde 24'ünü paylaştı. Amerika'daki girişimler 124 milyar dolar yatırım alırken, Çin'deki girişimler ise 53 milyar dolar aldı.
213 MİLYON DOLARLIK YATIRIMA 35 TÜRK İMZASI
Yurtdışındaki 35 Türk girişim 2019'da 213 milyon dolar yatırım aldı. Bu girişimlerden en büyük yatırımı alanlar ise sırasıyla Blueground, Plentific, Carbon Health, Firefly, Hazelcast, BillionToOne, Socio, Bunch, NormShield ve NarrativeDx oldu.
TÜRKİYE KADIN GİRİŞİMCİDE AVRUPA'DA 4'ÜNCÜ OLDU
Türkiye'de 2010 - 2019 yılları arasında kurulan teknoloji girişimlerinin yüzde 16'sında kadın girişimciler yer aldı. Türkiye bu ortalama ile Çek Cumhuriyeti, İtalya ve Portekiz'den sonra Avrupa'daki en yüksek orana sahip dördüncü ülke oldu. Kadın girişimcilerin en yoğun olduğu sektörler ise sırasıyla bebek, sosyal girişimler, moda, nano teknoloji, biyoteknoloji, hediye, güzellik&kozmetik, yiyecek, paylaşım ekonomisi ve yemek dağıtım sektörleri oldu.