Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel ile kasım ayında Cannes'da yapılacak Mapic Fuarı öncesinde bir araya gelerek perakende sektörünü konuştuk.
Dövizden TL'ye geçiş kararı perakendecileri rahatlattı mı?
Perakendeci için can simidi oldu.
Mesela, 1.000 dolar kiran varsa, kanunun gösterdiği şekilde yılbaşındaki 3.77 kurun üzerine TÜFE'yi ekliyorsun. 1.000 dolar yerine 4.500 lira para yatırıyorsun. Ama ben '3-3.500 TL ödemek istiyorum' diyorsan, teklifi yapıyorsun, AVM kabul ederse kalıyorsun, etmezse çıkıyorsun. Şimdi çıkış için yasal düzenleme istiyoruz.
Çıkış için zorluk mu çıkarılıyor?
AVM'lerde yüksek ceza ücretleri var. Türkiye'deki perakendenin büyümesini istiyorsak erken çıkıştaki ceza maddelerinin kaldırılması lazım.
Dolardan TL'ye geçen AVM'ler perakendecileri başka kalemlerde zorluyor mu?
Mesela, yeni bir AVM 6 ay önce kiracılarına indirim yapmış. Kanundaki kur üzerinden değil de, daha yüksekten... "Bunu kabul etmezsen yaptığım indirimleri geri fatura edeceğim" diyor. İndirimleri yaparken hangi koşullarda yaptı bilemiyoruz ama böyle vakalarla karşılaşıyoruz.
Mesela, adam konkordato ilan etmiş veya etmek üzere... "Önlem için 100 mağazamın 20'sini kapatıp işleri yoluna koymak istiyorum" diyor. AVM "6 ay ceza ödeyeceksin" diyor.
Sizce ayakkabı perakendecileri neyi yanlış yaptı da konkordato ilan etmeye başladı?
Ayakkabı perakendesi 5-6 yılda çok hızlı büyüme kaydetti. Bunu da borç sermaye, piyasa borcu ve krediyle gerçekleştirdi.
Üreticiden perakendeciye olan satışlarda vadeler 12-15-16 aydı. Şimdi bu vade zinciri kırıldı. Piyasadaki diğer vadeli alım yapan firmalar da zorlanmaya başladı. Ben bu sürecin geçeceğine inanıyorum.
BU KADAR ÇOK KONKORDATO İLANI NORMAL DEĞİL
Son dönemde çok tartışılıyor. Bu kadar konkordato normal mi? Baktığın zaman bu kadar konkordato ilanı normal değil. Ama konkordatoların neden olduğuna şöyle yanıt vereyim: Döviz artışıyla beraber piyasada herkes peşine dönüp, vadeyi kısalttı. Vadeler kısaldığı için sistemine yeni mal sokamayan adam da borcunu ödemekte zorlanmaya başladı, iflas etmemek için konkordato ilan etti. Konkordato geçici bir çözüm, biz bunların gerçek olup olmadığını 6 ay sonra göreceğiz. "Konkordato ilan ettim, yırttım" diye bir şey yok, şirkette devletin yetkilisi var.
13-16 Kasım Cannes Mapic Fuarı'nda ne yapacaksınız?
Cannes önemli bir etkinlik. Markalarımızla orada bayrağımızı dalgalandırıyoruz. Temsiliyetimiz var ancak bu firmalarımızın yurtdışına açılmada bir numaralı etkinliği değil... Firmalarımız kendileri de çalışıyor.
BANKALAR 'TEMİNAT DEĞERİ DÜŞTÜ' DİYE KREDİ VERMİYOR
Bankalar güneşli havada verdikleri şemsiyeyi yağmurlu havada çekmeye başladı mı?
Teminatların değerini düşürüyorlar.
Daha önce değeri 100 bin TL olan bir gayrimenkulü, banka 50 bin TL'ye indiriyor. "Senin teminat açığın var" diye kredi kullandırmıyorlar.
Erken kredi çağıran var mı?
Birkaç kişide duydum ama teminat varsa niye çağırsın? Teminat eksildiğinde erken çağırır.
Kredi faizleri yüzde 47. Bu sizi nasıl etkiliyor?
Çok olumsuz etkiliyor. Ama kur stabilize olduğu için önümüzü görebiliyoruz.
VERGİ ARZ FAZLASI YARATTI
Öncel, 3 yıl önce ayakkabıda ithalata getirilen verginin makul olduğunu ancak üretilen malların ihraç edilemediği için iç piyasada arz fazlası oluşturduğunu söyledi.