Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı proje bazlı teşvik paketinde ilk sırayı Tosyalı Holding aldı. 28 milyar lira ile en yüksek teşviklerden birini alan holdingin patronu Fuat Tosyalı ile bir araya gelerek entegre madencilik yatırımını konuştuk.
Proje bazlı teşvik sistemi bir milat oldu. Projenizden bahseder misiniz?
Türkiye'de özellikle çok uzun yıllardan beri madenden başlayıp son ürüne gelen bir metalurji yatırımı yapılmadı. Ülkemizin bu alandaki ilk yatırımı Erdemir oldu, arkasından Kardemir ve İsdemir geldi. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana özel sektör ferasetiyle madene dayalı metalurji yatırımı yapılamamış. Çünkü madene dayalı yatırımlar çok yüksek bütçeli, meşakkatli ve birçok kurumdan izin alınması gereken çok komplike yatırımlar... Bu amaçla biz özellikle entegre maden yatırımı adı altında madenden başlayıp son ürüne kadar gelen ve bu arada da bütün katma değerin ülkemizde kalacağı modern yöntemlerle üretim yapacağız.
Projenin istihdama katkısı ne olur?
Bu kademe kademe yapılacak bir yatırım. Tamamlandığında direkt istihdamımız 5 bini bulacak. Hatta minimum 5 bin olacak. Biz yatırım yaptıktan sonra etrafımızda ciddi bir sanayi kümelenmesi oluyor. Şu anda yatırımlarımızda 6 binden fazla çalışanımız var. Ama etrafımızda 40'tan fazla fabrika var. Bunu düşünürseniz etrafımızda endirekt istihdam oluşturuyoruz. Yani burada direkt istihdamımız 5 bin ise endirekt bu sayı en az 50 bin olur.
İthalata ne gibi faydası olur?
İthalat tarafında bizim ilk olarak hedefimiz 4 milyon ton üretim. O da bugün için 3 milyar dolar.
Sıfırdan başlayan en büyük yatırım mı bu...
Biz madenden başlayan ve son ürüne gelen bir süreci projelendirdik. Türkiye'nin sıfırdan başlayan özel sektörün ilk entegre çelik üreticisi olmak üzere yola çıktık.
DOLAR KURUNU YÖNETEMİYORSAN NASIL İŞADAMISIN?
Dolar kuru yatırımlarınızı etkiliyor mu?
Kur ne olursa olsun biz işimize devam edeceğiz. 5 Nisan'ı hatırlayın. O dönemde dolar 10 bin TL'den 40 bin TL'ye çıktı. Bugün kur 3.80'den 4.00 TL'ye çıktı diye karalar bağlayanlar var. Bunu yönetemiyorsan nasıl işadamı veya sanayicisin? Bakın, ben yürümeye başladığımdan bu yana imalatın içindeyim. En son akımlar AVM yapmak, restoran açmak... Onları sanayicinin yapacağı işler olarak görmüyorum. Biz hiçbir dönem kendi işimizin dışındaki işlere bakmadık. Bir alt katımızda boş olan dairenin kira getirisi ile bile ilgilenmedik, çünkü bu ayrı iş. Türkiye'de kendi alanımda yurtdışından yatırım iştahının azaldığını hiçbir zaman hissetmedim. Benim kapımı her zaman birileri çalmıştır. Ya bize ortak olmak istediler ya da bizi kendi işlerine ortak etmek istediler.
FASONCULUĞU BIRAKIYORUZ
Bu teşvikler sizce milli ekonomiye geçiş adımlarından biri oldu mu?
Türkiye Cumhuriyeti devletinin kararlılığını göstermesi açısından çok önemli bir adım. Bir yandan oluşturulmaya çalışılan bir algı var. Ekonominin zaman zaman kendi içinde türbülansları oluyor. Biz fırsatları olan bir coğrafyadayız, işimizi yapacağız, üretmek zorundayız. Uzun yıllar birçok alanda fasonculuk yapmışız. Şimdi bu durumdan kurtulmaya başlıyoruz. Bu işin metrolojilerini öğrendik. Üretime hakim olduk, nitelikli iş gücümüz ona göre gelişti. Kaynaklarımızın verimliliği belli. Bunları kendi imkânlarımıza göre değerlendirmemiz lazım. Devletimiz de gerekli desteği veriyor.
CARİ AÇIĞA KARŞI BÜYÜK İTTİFAK
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı 135 milyarlık yatırım nitelikli sanayi devriminin de miladı oldu. 23 projeyle Türkiye savunma, uçak ön tasarımı, paletli zırhlı araç, insansız kara aracı, dizel motor, enerji, petrokimya ve ilaç gibi sektörlerde ön plana çıkacak. Cari açığa yıllık 19 milyar dolarlık katkı sağlayacak yatırımlarla Türkiye, 2023 hedeflerini daha kolay yakalayacak. Biz de Türkiye'nin önde gelen sanayi kuruluşlarının yatırımlarını tek tek ele alacağız.
3 YILDA İLK ÜRÜNÜ VERİRİZ
Ne kadar zamanda yatırım tamamlanacak, üretim ne zaman başlar?
Biz eğer bu yıl sahadaki işleri toparlayabilirsek önümüzdeki yıl yatırıma başlayabiliriz. Üçüncü yılda ise ilk ürünü piyasaya vermeye başlayabiliriz. Ama bu yatırımın tamamlanma süresi 7-8 yılı bulacak.
Bu teşviklerde üretilecek ürünlerle dünyada söz sahibi olur muyuz?
Hedefimiz o. Bu yıl Osmaniye'deki Tosçelik fabrikamızda Ar-Ge merkezimizi açtık. Ülkemizin demir-çelik alanındaki en nitelikli beyin gücünü orada topladık. Dünyada çelik teknolojilerinde belli ürünleri burada piyasaya süreceğiz.
YATIRIMCI BURADAN GİTMEZ
Yeni sistemle yerli ve yabancıların Türkiye'ye olan iştahı artar mı?
Şimdi de yabancı yatırımcıların iştahının kesildiği gibi bir düşünceyi ben kabul etmiyorum. Gerçek yatırımcının hiçbir dönemde Türkiye'den uzaklaştığını düşünmüyorum. Durum öyle olsaydı, biz Japonlarla Toyota'dan sonra Türkiye'deki en büyük Japon ortaklığını yapamazdık. Terör olaylarından bunaldığımız veya kurun dalgalandığı dönemde ortaklarıma pişmanlıkları olup olmadığını sordum. Hiçbir zaman tereddüt ettiklerini görmedim. "Biz Türkiye'de olmaktan, burada yatırım yapmaktan pişman değiliz" dediler.
