Otomotiv sektöründeki değişim anketlere de yansıyor. Yapılan araştırmalarda elektrikli otomobillere yönelik başlıklar artık daha fazla. On yılı aşkın süredir otomotiv sektöründeki tüketici trendlerini araştıran Deloitte, sektörün 2023 fotoğrafını çekti. 2023 Küresel Otomotiv Tüketici Araştırması raporu, tüketicilerin elektrikli araçları benimsemeye olan ilgisi, araç satın alma eğilimi, bağlanabilirlik ve tüketici güveni gibi talep yönlü eğilimleri ortaya koydu. 2022'nin eylül ve ekim ayları arasında 24 ülkeden 26 binden fazla tüketiciyle yapılan ankete, Türkiye'den de 1.006 kişi katıldı. Araştırmaya göre tüketiciler araç kullanma maliyetlerini düşürmeye çalıştıkça elektrikli araçlara olan ilgi artıyor. Ancak bu da yolda şarj için gereken süre, menzil endişesi, halka açık şarj istasyonlarının altyapısı ve ulaşılabilirliği gibi bir dizi sorunu gündeme getiriyor.
Türkiye'de araştırmaya katılan tüketicilerin yüzde 54'ü bir sonraki araç seçimlerinin benzin/dizel olacağını belirtiyor. Hibrit elektrikli araç yanıtı verenlerin oranı yüzde 30, tamamen pille çalışan elektrikli araç yüzde 10, şarjlı hibrit elektrikli araç diyenlerin oranı ise yüzde 4.
Elektrikli araçlarla ilgili Türkiye'deki tüketicilerin en büyük endişesi yüzde 47 ile şarj için gereken süre. Bunu yüzde 42 ile sürüş menzili ve halka açık elektrikli araç şarj altyapısının olmaması takip ediyor.
ŞARJ SÜRESİ ENDİŞESİ
Küresel pazarın aksine elektrikli araç almayı düşünen Türkiye'deki tüketicilerin üçte ikisi araçlarını halka açık şarj istasyonlarında şarj etmeyi planlıyor. Bu eğilimin sebebi, evlerine şarj istasyonu kurma konusunda bilgilerinin/imkânlarının olmaması (yüzde 30) ve yüksek kurulum maliyetleri (yüzde 30) olarak öne çıkıyor.
Araştırmanın yapıldığı diğer ülkelerin aksine maliyet faktörü üst sıralarda yer almasa da daha düşük yakıt giderleri dünyadaki gibi Türkiye'de de elektrikli araç seçmenin ilk nedeni. 'Daha iyi sürüş deneyimi', 'daha az bakım ihtiyacı', 'devlet teşvikleri', 'içten yanmalı araçlara uygulanan ekstra vergiler' diğer nedenler olarak sıralanıyor. İklim değişikliği endişesi ise bir sonraki araç olarak elektrikli aracı tercih edecek tüketicinin ilk beş motivasyonundan birine bile girmiyor.
Elektrikli araç talebindeki artış, istasyonları da dönüştürüyor. Tüketiciler, içinde şarj ünitelerinin yanı sıra kolayca satın alınabilen içecekler, Wi-Fi bağlantısı, atıştırmalıklar ve tuvalet gibi hizmetlerin bulunduğu geleneksel yakıt istasyonlarını tercih ediyor.
Ankete katılan tüketicilerin yaklaşık üçte ikisi, halka açık bir şarj istasyonunda araçlarının boş durumdan yüzde 80'e kadar şarj olması için 10 ila 40 dakika arasında bekleyebileceklerini ifade ediyor. Bu durum, fosil yakıt deneyimine denk bir deneyim oluşturma imkanının 'sınırlı' olduğu yönündeki geleneksel düşünceye meydan okuyor.
***
SON 5 YILIN EN İYİ PERFORMANSI
Binek otomobil ve hafif ticari araç satışları yüzde 6.2 artışla 783 bin 283 adete çıktı. Aralıkta satışlar yüzde 85.1 gibi yüksek seviyede arttı. Hem toplamda hem de aralıkta son beş yılın en iyi performansı gerçekleşti
Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı 2022'de yüzde 6.2 büyüdü. Toplam satışlar 783 bin 283 adete çıktı. Otomotiv Distribütörleri Mobilite Derneği verilerine göre otomobil satışları, yüzde 5.5 artışla 592 bin 660 adet, hafif ticari araç pazarı yüzde 8.6 artarak 190 bin 623 adet oldu. Böylece 2022'de son beş yılın en iyi satışı yaşandı.
2022'de en dikkat çekici gelişme yılın son ayında yaşandı. Aralıkta otomobil ve hafif ticari araç satışları yüzde 85.1 gibi yüksek seviyede artışla 115 bin 220 adete çıktı. Otomobil satışları yüzde 99.2 artışla 86 bin 774, hafif ticari araç satışları yüzde 55.2 artışla 28 bin 446 adet oldu. Böylece son beş yılın en iyi aralık ayı gerçekleşti. 2018 Aralık ayında satışlar 77 bin 706, 2019'da 90 bin 500, 2020'de 104 bin 293, 2021'de 62 bin 243 adet olmuştu.
2022'de pazarın yüzde 88'i vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluşturdu. C segmenti otomobiller 303 bin 145 adetle yüzde 5111 pay, B segmenti otomobiller 215 bin 644 adetle yüzde 36.4 pay aldı.
2022'de en çok tercih edilen gövde tipi SUV'lar oldu. SUV otomobillerin pazardan yüzde 41.1 pay aldı. SUV otomobilleri yüzde 36.6 ile sedan, yüzde 20.1 ile hatchback otomobiller takip etti.
2022'de en çok benzinli satıldı. Benzinli otomobiller 408 bin 920 adet satışla yüzde 69 pay aldı. Dizel otomobil satışları 103 bin 311 adetle yüzde 17.4 paya sahip oldu. Hibrit otomobil satışları 64 bin 387 adet oldu. Hibritlerin pazar payı yüzde 10.9 seviyesinde gerçekleşti. 2022'de elektrikli otomobil satışları 7 bin 733 adet oldu. Elektrikli otoların payı yüzde 1.4'e çıktı.
ÖTV'NİN YÜZDE 40'I OTOMOTİVDEN GELDİ
2022'de otomotiv sektörünün ekonomiye katkısı büyük oldu. Toplanan yaklaşık 367 milyar TL'lik Özel Tüketim Vergisi'nin 138 milyar TL'lik kısmı otomotiv sektörüne ait. Ayrıca 23 milyar TL civarı da MTV geliri sağlandı. ODMD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Haydar Bozkurt, yüzde 6.2 büyüyen otomotiv pazarını değerlendirmesinde otomotivin, Türkiye ekonomisine verdiği desteği anlattı. Bozkurt, "Geçtiğimiz yıl otomotiv sektörü 30 milyar dolar bir ihracat gerçekleştirdi ve son 17 yılda yarattığı cari fazla 77 milyar dolar oldu. Bu yıl toplanan yaklaşık 367 milyar TL'lik Özel Tüketim Vergisi'nin yaklaşık yüzde 40'ı otomotiv sektörüne ait. Ayrıca 23 milyar TL civarı da MTV geliri sağladık. 80 bin kişiye direkt, 500 bin kişiye de dolaylı olarak istihdam sağlayan otomotiv sektörü, ekonomimize olumlu katkılar sağlayarak değer yaratmaya devam etti" dedi.
***
GELECEĞİN OTOLARI VİTRİNE ÇIKTI
Las Vegas'da düzenlenen dünyanın en büyük Tüketici Elektroniği Fuarı, otomotiv markalarının gövde gösterisine sahne oldu. Türkiye'nin otomobili Togg, BMW, Peugeot gibi markalar yeniliklerini ilk kez fuarda sergiledi
Dünyanın en büyük Tüketici Elektroniği Fuarı (Consumer Electronics Show-CES) bu yıl 5-8 Ocak tarihleri arasında katılımcı ve ziyaretçilerini ağırladı. Otomotiv markaları da her zaman olduğu yeni modellerini sergilemek için CES'i tercih etti.
Türkiye'nin otomobili Togg, 2022'den sonra bu yıl da CES'te yer aldı. Togg, CES 2023'te "Dijital Mobilite Bahçesi" adını verdiği 910 metrekarelik alanda sürdürülebilir ve bağlantılı bir mobilite geleceğini keşfetme deneyimi sundu. "Beyond X", "Akıllı Yaşam", "Temiz Enerji" ve "Self AI" alanlarından oluşan "Dijital Mobilite Bahçesi", ziyaretçilere duyuları harekete geçiren bir deneyim yaşatıyor.
Ziyaretçiler, Togg'un dualite kavramını vurgulayan logosuna atıfta bulunan girişten geçtikten sonra 15 metre uzunluğunda ve LED ekrandan oluşan bir tünele giriyor. Tünel içinde başlayan deneyim, tünelin sonuna gelindiğinde mobilitenin yarından sonrasını dijital sanatla ifade eden Beyond X kapsülünde devam ediyor.
Mobilitenin yarından sonrasının ipuçlarını veren ve Togg Dizayn Stüdyosu'nun tasarladığı ve Pininfarina ile birlikte geliştirilen Beyond X alanı, katılımcılara kişiselleştirilmiş bir mobilite deneyimi sunuyor. Ziyaretçiler, kendileri için en uygun müzik ve ortamın içinde "Satürn", "Orman", "Fütüristik Şehir" ve "Sanatsal Türkiye" gibi 4 olası senaryodan birini yaşayabiliyor.
TOGG'A DÜNYADAN TALEP VAR
TOGG'un dünyanın en büyük Tüketici Elektroniği Fuarı CES 2023'te oluşturduğu "Dijital Mobilite Bahçesi"ni ziyaret eden Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, şunları kaydetti: "Togg'un Türkiye'de satışa çıktıktan sonra iki yıl içinde ihracata başlama hedefi var. Şu anda dünyanın farklı bölgelerinden, farklı ülkelerinden talepler var. Orta Doğu'dan, Orta Asya'dan, Avrupa'dan 'biz bu aracı nasıl satın alabiliriz, nasıl bayisi olabiliriz' diye yoğun bir ilgi var."