İsrail'de Nisan ayında icra edilen seçim sonrası hükümet kurulamaması üzerine, İsrail tarihinde bir ilk yaşanmış ve 17 Eylül'de seçimin yenilenmesine karar verilmişti. Karşılıklı suçlamalarla geçen tartışmalı bir kampanya dönemi sonunda yaklaşık kayıtlı 5 milyon 880 bin seçmenin yaklaşık yüzde 69'u 11.163 sandıkta oyunu kullanarak, iradesini tekrar ortaya koydu.

Bu seçimde 120 sandalyeli Knessett'e yer almak için yarışa katılan 31 partinin bir kısmı yüzde 3,25'lik barajı aşmak için mücadele ederken bazıları da en çok milletvekilliğini kazanarak kurulacak koalisyona liderlik etmek gayesindeydi. Bir önceki seçimde 35'er milletvekili çıkararak birbirlerine üstünlük sağlayamayan, mevcut başbakan Benjamin Netanyahu'nun partisi Likud ile eski genelkurmay başkanı Benny Gantz liderliğinde 2018'in sonunda kurulan Mavi&Beyaz ittifakı bu seçimin de favorisiydi.

Beklendiği gibi yarış iki parti arasında geçti. Henüz kesin sonuçlar henüz açıklanmamakla birlikte merkezi seçim kurulunun açıkladığı bilgilere göre, oyların yüzde 90'nından fazlasının sayıldığı ve bu sayım sonuçlarına göre Mavi&Beyaz'ın yüzde 25,93 oyla 33 milletvekili çıkararak seçimin galibi olduğu görülmektedir. Likud ise yüzde 25,16 oyla ancak 31 milletvekili kazanarak ikinci parti olabilmiştir.

Kesin olmayan sonuçlara göre diğer partilerin aldığı oylar ve kazandığı milletvekili sayıları şöyledir:

• Dört Arap partisinin ittifakından oluşan Birleşik Liste yüzde 10,45 oyla 13 milletvekili
• Muhafazakar Shas partisi yüzde 7,47 oyla 9 milletvekili
• Eski savunma bakanı Avigdor Liberman'ın İsrail Evimiz partisi yüzde 6,98 oyla 8 milletvekili
• Diğer bir muhafazakar parti olan UTJ yüzde 6,09 oyla 8 milletvekili
• Yahudi Evi partisi ile eski adalet bakanı Ayalet Shaked ve eski eğitim bakanı Naftali Bennett'in kurduğu Yeni Sağ'ın oluşturduğu Yamina isimli ittifak yüzde 5,89 oyla 7 milletvekili
• İşçi partisi ve Gesher'den oluşan ittifak, yüzde 4,80 oyla 6 milletvekili
• Meretz partisi ile eski başbakan Ehud Barak'ın kurduğu Demokrat partiden oluşan Demokratik Birlik yüzde 4,34 oyla 5 milletvekili,

Bazı anketlere göre barajı geçip 4 milletvekili kazanacağı öngörülen tartışmalı Kahanist parti Yahudi Gücü ise yüzde 1,89 oy alarak baraj altında kalmıştır.

İsrail'de hükümet nasıl kurulacak?

Bu sonuçlara göre, 13 yıldır başbakanlık yaparak İsrail'in kurucu başbakanı David Ben Gurion'un rekorunu kıran Netanyahu'nun döneminin kapandığını söylemek mümkündür. Zira Netanyahu'nun başbakanlığını destekleyeceklerini açıklayan sağ bloktaki partilerin kazandığı milletvekili sayısı, meclisten güvenoyu alınması için ihtiyaç duyulan 61 rakamına ulaşamamıştır. 55'te kalan bu blokun hükümet kurabilmesi için, aslında kendisi de eskiden sağ blokta yer alan ancak muhafazakar partileri koalisyon dışında bırakacak geniş tabanlı bir milli mutabakat hükümeti kurulmasında ısrarcı olan Liberman'ın desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Seçimin hemen akabinde bir açıklama yapan Liberman bu teklifini yenilemiş ve Likud ile Mavi&Beyaz arasında kurulacak geniş tabanlı hükümete destek vereceğini tekrarlamıştır.

Buna rağmen Mavi&Beyaz liderliğindeki sol/merkez blokun kazandığı milletvekili sayısı da hükümet kurulması için yetersiz kalmaktadır. Zira hiçbir partinin iş birliği yapmak istemediği Birleşik Liste'nin kazandığı 13 milletvekilliğini hesaba katarak 57 sayısına ulaştığı söylenen bu blokun da güvenoyu alması için son iki seçimde de kilit rol üstlenen Liberman'ın desteğine ihtiyacı vardır.

Seçimin tartışmasız en şaşırtıcı sonucu ise, İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Filistinli Arapların seçime katılım oranlarındaki artış ve buna mukabil Birleşik Liste'nin kazandığı milletvekili sayısı olmuştur. 950 bin civarında Arap seçmen Netanyahu'nun kendilerine yönelik ırkçı ve suçlayıcı söylemlerine tepki göstererek büyük oranda sandığa gidip Netanyahu'nun yenilgisinde büyük pay sahibi olmuştur. Nisan'daki seçime göre Arapların katılım oranı yüzde 12 artarak yüzde 61'e ulaşmış ve bu sayede bazı anketlerde baraj altında gösterilen Birleşik Liste milletvekili sayısını 13'e yükseltmiştir. Bu haliyle üçüncü büyük parti konumuna yükselen Birleşik Liste'nin Netanyahu'nun yeniden başbakan olmaması için çaba göstermesi ve gerekirse diğer alternatif oluşumlara dışarıdan destek vermesi beklenmektedir.

Merkezi Seçim Kurulu tarafından kesin sonuçların açıklanmasının ardından cumhurbaşkanı Rivlin'in, Meclise giren partilerin liderleriyle yapacağı istişareye istinaden kendisine önerilen ve matematiksel olarak hükümeti kurabileceğini düşündüğü kişiye bu görevi tevdi etmesi beklenmektedir. Pek çok senaryonun dillendirildiği İsrail siyasetinde genel eğilim Netanyahu'suz bir hükümet kurulması yönünde olsa da Netanyahu'nun da tecrübeli bir siyasetçi olduğu unutulmamalıdır. Şimdilik kendi başbakanlığında bir milli birlik hükümeti kurulması gerektiği hususunda ısrarcı gibi gözükse de bunun mümkün olmayacağını anladığı anda hükümette kalmasını sağlayacak diğer formülleri dışlamayacağı görülecektir. Dolayısıyla bugünden yeni hükümete yönelik tahminlerde bulunmak yerine tarafların pozisyonlarını belirginleştirmesi için birkaç gün daha beklemek isabetli olacaktır. Ancak o zaman İsrail'i yeni dönemde nasıl bir siyasi atmosferin beklediğine, yeni hükümetin iç ve dış politikasına ve Türkiye-İsrail ilişkilerinin geleceğine dair yorum yapmak mümkün olacaktır.