Müzik endüstrisi 1999 yılında dijital müzik istilası yüzünden önemli bir değişimi erkenden yaşadı. Napster gibi ölümcül platformlar yüzünden albüm satışlarında düşüş yaşayan müzik endüstrisi, Apple'ın iTunes servisi için bir dolara şarkı satışını onaylamak zorunda kalmıştı. Doğru zamanda müzik endüstrisinin karşısına iTunes servisiyle çıkan Steve Jobs'un istediğini elde etmesinde, Napster'ın ücretsiz paylaşım platformunun katkısı büyük. Şimdi müzik endüstrisinin başına daha büyük bir bela ya da fırsat olacak bir gelişme var. Artık müzik ödülleri verilirken, sanatçıların birilerinden esinlenmesini değil, yapay zeka desteği alıp almadığını da araştırmak zorunda kalabiliriz. Zaman zaman karşımıza çıkan esinlenme sorunu yapay zeka sayesinde yapılacaklar yanında çok masum kalır. Çok uzak değil, 2020'li yılarda Grammy Ödülü kazanan bir sanatçının yapay zeka desteği alıp almadığını tartışabiliriz.
YAPAY ZEKA DÖNÜŞÜMÜ
Şimdi daha farklı bir dönüşüm zamanı. Amazon Web Services (AWS), yapay zeka yeteneklerine sahip kamera DeepLens ve mini sürücüsüz otomobil DeepRace'den sonra, bu yıl geliştiricilerin karşısına yapay zeka destekli müzik klavyesi DeepComposer ile çıktı. AWS re:Invent küresel geliştiriciler etkinliğinde makine öğrenme yeteneğine sahip müzik klavyesi DeepComposer, programlanabilir araçlarla yazılım geliştiricilere yeteneklerini ortaya koyacakları minik modeller sundu. Yani yazım geliştiriciler ve müzisyenler için akıllı bir oyuncak daha geliştiriliyor. Müzisyen ve kodlama yetenekleri karşımıza yeni sürprizler çıkmasına sebep olabilir. AWS yazılım geliştiricilere harika bir olanak sunuyor. Ancak hiç müzikten anlamayan birileri için bile yeni fırsatlar söz konusu.
DİJİTAL ÇIKTI ALINIYOR
AWS DeepComposer, geliştiricilerin yapay zeka kullanarak eğitebilme şansı yakaladığı 32 tuşlu, iki oktavlık bir müzik klavyesinden oluşuyor. Klasik, caz, rock veya pop istediğiniz tarzda müzik dosyalarınızı oluşturabiliyorsunuz. Ayrıca siz klavyede çaldığınız tarzda müzik dosyalarını kullanabilirsiniz. Yani herhangi bir yerel melodiyi çalıp sisteme giriş yapabiliyorsunuz. Son olarak hazırladığınız kompozisyonu bir MIDI veya MP3 dosyasına dönüştürebiliyor ya da SoundCloud hesabı üzerinden paylaşabiliyorsunuz. Yani şöhret kollarını açmış sizi bekliyor! Ortaya çıkan sanat eserinin sahibi kim olacak? Yazılım geliştiricinin kendisi mi, yoksa işbirliği yaptığı müzisyen mi? İşte pek çok soru işaretini beraberinde getiren yenilikler konusunda ortaya yeni örnekler çıktıkça karar vereceğiz.
Şunu da ekleyelim. DeepRacer güncellendi. Artık basit bir lidar ve ikinci bir DeepLens kamera var. Yani yarış için daha yetenekli araçlar var. Peki bu yarışa Türkiye'den katılabileceğinizi söylesem? Tutkulu yazılım geliştiriciler e-posta gönderin. Tutkunuzun karşılığı olan çalışmayı birlikte planlayalım.
AKILLI ELDİVENLER FAZIL SAY GİBİ PİYANO ÇALMAYI ÖĞRETSİN
Peki, DeepComposer cihazıyla yazılım geliştiriciler ne yapabilir? Bu sorunun yanıtını AWS Robotik ve Otonom Hizmetleri Genel Müdürü Roger Barga şöyle verdi: "Ünlü piyanistlerin öğrenen akıllı haptik eldivenler taktığını düşünün. Onları taktığınızda hareketleri kaydedebiliyorlar ama aynı zamanda hareketleri yönlendirebiliyorlar da. Yaptıkları şey şu; profesyonel piyano sanatçılarından, haptik eldiven takarak harika piyano parçaları çalmalarını istiyorlar. Eldivenler de bu parçaları çalabilmek için onların parmak ve el hareketlerini kaydediyor. Sonra bir öğrenci bu parçanın nasıl çalınacağını öğrenmek istediğinde haptik eldivenleri takıyor, parmaklarını başlama pozisyonuna getiriyor ve başlangıçta robot, onların parmaklarını hareket ettirerek parçayı çalmalarını sağlıyor. Böylece kas hafızası oluşturuluyor. Kişi daha iyiye gittikçe ki, bu eldivenler gerçekten doğru hareketlerin yapılıp yapılmadığını algılayabiliyor, eldivenler uyguladıkları baskıyı yavaşça azaltıyorlar, böylece kişi yavaş yavaş parçayı kendi çalmaya başlıyor. Müthiş, değil mi? Çünkü eldivenler ucuz, bir internet bağlantınız var ve Hindistan'da, Çin'de ya da Ohio'da yaşayan bir çocuk oturduğu yerden dünya standartlarında bir besteci ve uzman tarafından eğitim alabiliyor. Robotlar, besteleme, müzik ve eğitim üzerine böyle şeyler düşünmeyi seviyorum. Bence bu gerçekten heyecan verici bir özellik."
Aklıma dünya üzerinde pek çok çocuğun Fazıl Say gibi piyano çalmayı öğrenmesi geliyor. Gerçekten böyle bir deneyim, eğitim için ortaya çıkacak fırsatların sınırsız olduğunu gösteriyor. Bu röportajda konuşulan daha fazla detayı www.sabah.com.tr 'den takip edebilirsiniz.
İÇİNİZDEKİ BEETHOVEN ORTAYA ÇIKABİLİR
Klavyeyi bilgisayara bağladınız. Girişleri klavye üzerinden kontrol edebileceğiniz tuşlar var. Özel yazılımı açıp girişleri kontrol edin. Hazır bir müziğin melodisini makine öğrenimi yeteneğine sahip klavyeye AWS bulutu üzerinden uygulayan özel yazılımdan dinleyerek kısa bir müzikal melodi kaydedin ya da önceden kaydedilmiş bir tane kullanabilirsiniz.
Favori tarzınız için, önceden hazırlanmış veya kendinize ait bir üretici model seçip devam edin. Klasik, caz, rock veya pop tarzında olabiliyor. Kompozisyonu konsolda çalıp sonucu görebilirsiniz.
Ortaya çıkan kompozisyonu dışarıya MP3 veya MIDI formatında aktarın veya SoundCloud'da paylaşın.
***
Stres seviyen normal çıktı
Akıllı saatler artık stres düzeyinizi de ölçüyor. Günlük hayatın koşuşturmasıyla unuttuğunuz şeyleri size hatırlatıyor. Bir süredir deneyimlediğim Huawei Watch GT2 ile stres seviyemi ölçüyorum. Önce normal halimin verilerini test sorularıyla ölçtükten sonra stres seviyesini ölçmeye başlayabiliyorsunuz. Türk Telekom mağazalarında da satılan, sağlık takibinizi kolaylaştıran geliştirilmiş güçlü algoritmalardan faydalanan Huawei Watch GT 2, kullanıcıların sağlık takibini kolaylıkla yapabilmesini sağlıyor. Cihaz, kalp atış hızınızı, dinlenme, performans ve uyku halindeyken sürekli izleyerek size kalp değerlerinizi hatırlatıyor. Geliştirilmiş TruSleep 2.0 özelliği ise uyku esnasında kalp atış hızını ve uyku nefes kalitesini takip ederek uyku kalitenizi değerlendiriyor. Size uyku sorunlarıyla ilgili öneriler sunmasının yanında, kalp atış hızınız hakkında sizi uyarıyor.
***
Enfeksiyonu erkenden tanıyor, hayat kurtarıyor
Sanofi PharmUp'ın girişim hızlandırma programı birincisi, hastane enfeksiyonlarının erken evrede tanısı için 'Hasta başı enfeksiyon tanı cihazı' geliştiren Aksense oldu. Sağlık alanına odaklanan girişimcilerin geliştirdiği çözümler girişim ekosisteminde çeşitliliği artırıyor. Sanofi'nin Workinton işbirliği ile Haziran 2019'da hayata geçirdiği ve sağlık alanında fark yaratacak fikir ve proje sahiplerinin başvurduğu PharmUp Girişimcilik Programı'nın ilki sonuçlandı. Enfeksiyon riskini minimuma indirmek için erken aşamada teşhis konmasını sağlayan Aksense girişimi birinciliği elde etti. Dijital verilerin DNA'da şifrelenmesi, arşivlenmesi ve pratik geri okunmasına yönelik platformu geliştiren HiDNA girişimi jüri özel ödülünü kazandı. Hasta başı enfeksiyon tanı cihazı, bu tanıyı beş dakikanın altında bir sürede koyabilme özelliği ile dünyada bir ilk olma özelliği taşıyor.
DNA ÜZERİNDE VERİ DEPOLOMA
Jüri Özel Ödülü'nü kazanan HiDNA girişimi DNA üzerine odaklanıyor. HiDNA girişimi iki basamaktan oluşuyor; DNA'da veri (yazı, ses veya görsel) depolamak isteyen kullanıcı web sitesine kayıt oluyor, kişiye özel DNA şifreleme algoritmasını ücretsiz elde ediyor. Devamında depolamak istediği veriyi DNA dizilimine web sitesindeki algoritmadan çevirerek bu DNA şifresini belirli uzunluklara kadar üretilmesi için sipariş verebiliyor. HiDNA girişimi, dünyada DNA veri depolamada alanında Türk markası olarak yer almayı hedefliyor. https://hidna.co/
SESLİ ASİSTAN İLACI HATIRLATIYOR
Albert, özellikle yaşlı insanlara ilaç içmesi gereken zamanı hatırlatmak için önem kazanan bir uygulama. Üstelik sesli asistan desteği de kolay kullanım açısından önem kazanıyor. Kronik hastaların ilaçlarını zamanında ve doğru dozda almasına yardımcı olan yapay zekâ tabanlı sesli sağlık asistanı Albert, hastaların hayat kalitesini artırırken, riskleri de azaltıyor.https:// albert.health/tr
ASİSTANLAR HEP YANINIZDA
Kadınların adet ve yumurtlama dönemlerini takip eden, bu dönemlerinde eğlenceli ve bilgilendirici tavsiyeleri ile günlerini güzelleştiren Türkiye'nin ilk dijital kadın asistanı Pepapp. Ayrıca ilaç almanız gereken zamanı da hatırlatıyor. Kısacası kadınların başkalarına danışmaya sormaya çekindikleri konularda uzman doktorlardan alınmış bilgileri paylaşan ve düzenli bildirimler oluşturan bir uygulama. https://letspepapp.com/
UYKU APNESİNE ÇÖZÜM
Uyku apnesi tedavisinde kullanılabilecek olan Dormio, bir ağız içi alet. Dormio'nun hikayesi Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsü çatısı altında yürütülen bir yüksek lisans tez çalışması olarak başlıyor. Akademik çalışmalar sırasında alınan etkileyici sonuçlar ortaya çıkınca, girişimciler buluşun patentini de alıyor.
Toplumda çok yaygın şekilde görünen, hafif ve orta düzey uyku apnesi sendromunun ve horlamanın tedavisinde kullanılabiliyor. https://dormio.com.tr/
Haziran ayında hayata gPharmUp'a ilk yılında 70 girişimci başvuru yaptı. Başvuru yapan girişimciler dört ana başlıkta değerlendirildi. PharmUp jüri üyeleri tarafından seçilen beş girişim, mentorluk ve eğitim programlarına katıldı. Üç aylık hızlandırma dönemini kapsayan PharmUp'ta, sağlık alanında fikir aşamasını geçmiş, araştırılmış veya prototipini üretmiş girişimler ihtiyaçlarına uygun olarak belirlenen programlarda desteklendi.