Vesayet sistemi geriletilmesine rağmen, muhalefetin farklı tutumu nedeniyle siyaset köklü değişimleri gerçekleştirmede cesur davranmadı. Önceleri terör ve darbeci devlet bürokrasisi engeli vardı, sonraları partilerin inatlaşması ve arka arkaya "seçim baskısı" geldi.
Alın Kürt meselesini... Bu alanda "devrim" niteliğinde adımları, "terör" sürerken atmak hiç kolay değil. Sadece devletin değişmekte zorlanması veya toplumun kabullenmesindeki zorluklardan dolayı değil, silahların gölgesinde atılacak her adım, ister istemez şiddetle siyaset yapanların hanesine yazılıyor. Bunun şiddeti meşrulaştıran bir rolü var.
Aynı şekilde sık seçim yapmak da "reformları" yavaşlatmada rol oynadı.
Şimdi, bu kısır döngünün 1 Kasım seçimleriyle değiştiği ve iki riskin de en aza indiği yeni bir döneme girildi.
AK Parti, toplumun yüzde 49.5'inin desteğini aldı. MHP ve HDP bir yana, her platformda reformlara destek olacağını beyan eden yüzde 25'lik bir de CHP var.
İki parti, toplumun yüzde 75'lik büyük kesimini temsil ediyor.
Ayrıca, yukarıda sözünü ettiğimiz, "terör" ve "seçim baskısı" konusunda hükümetin ve siyasetin elini güçlendiren bir sürecin içindeyiz.
Yani önümüzdeki 4 yıl seçim baskısı yok. PKK "hendek siyaseti" nedeniyle, HDP ise şiddetle arasına mesafe koymayarak hak mücadelesinde prestij kaybetti.
İşte bu zemin reform için iyi bir fırsat. Hükümetin birçok konuda ciddi hazırlık yaptığı biliniyor ancak ilk adım Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daha önce açıkladığı gibi 4 partinin üzerinde anlaştığı özgürlüklerle ilgili 60 maddelik anayasa paketinin Meclis'ten geçirilmesiyle atılmalı.
Bu sürece paralel, siyasal sistemi de kapsayan yeni bir anayasa çalışması sürerken, alternatif reform paketleri de hazırlanmalı...
İki konu önemli... Birincisi, Kürt meselesinde nefes aldıracak anayasanın vatandaşlıkla ilgili 66. Maddesi ve anadil yasağıyla ilgili 42.
Maddesinin değiştirilmesi. Bu konuda geçen dönem önemli mesafe alındı. Bunun terörü devreden çıkarmada katkısı büyük olacak.
İkincisi, siyasi partiler ve seçim yasası... Siyasetin finansmanı ve "partilere devlet desteği"ni de içeren bütün yasal düzenlemeler yeniden ele alınmalı. Sanıyorum bu konuda Meclis'te bir hazırlık var. Batı demokrasilerinde siyasi partileri desteklemek için devlet yardımı yapılıyor ama kitle partileri daha çok halk desteğiyle ayakta duruyor... Bu adım, partilerin halkla bağını güçlendireceği gibi siyaset üretmeyi de teşvik edecek.