Gökhan Tiryaki adlı okurumuzun verdiği linke tıklayıp Sabah gazetesinin internet sitesindeki Facebook Canlı Yayında İntihar Etti (başlıktaki anlatım bozukluğu editöre ait) başlıklı haberi okuyorum.
Hayretler içerisinde kalıyorum.
"Osmaniye'nin Düziçi İlçesi'nde 22 yaşındaki E. C. (kısaltma bana ait), sosyal paylayım sitesi Facebook hesabından canlı yayın yaparken av tüfeği ile karnına ateş ederek yaşamına son verdi" cümleleriyle başlıyor haber ve olayı ayrıntılı bir biçimde anlatıyor.
Arama motorlarına anahtar kelimeleri girdiğimde bu haberden bir gün sonra girilmiş bir başka haberle karşılaşıyorum. 'Canlı yayın yaparken intihar etti videosunu izle' diyor başlık. Yani sabah.com.tr editörleri haberi fütursuzca vermekle yetinmemiş, bir gün sonra videosunu da bulup yüklemişler.
"Yazıklar olsun" diyor Tiryaki ve onunla benzer düşünceleri paylaşan okurlarımız. Hayal kırıklığına uğruyorum.

*** İntihar haberlerinin nasıl verilmesi gerektiğini bu köşede kim bilir kaç kez anlattım. Yapılan hataları belirtip editörleri uyardım. Şu satırların altını çizdim:
"Dikkatli yazılmayan haberlerin intiharı sıradanlaştırması, hatta taklit yolunu açması söz konusu olabilir. İntihar bir başa çıkma yöntemi ya da son çare olarak sunulmamalıdır. Bu tür haberler ayrıntılı bir şekilde verilmemelidir."
Ve uzman psikolog Ömer Akgül'den alıntı yaparak şunları söyledim: "İntihar toplumun bir gerçeği olabilir ama kâbusu olmak zorunda değil."
Medya intihar hadiselerini abartılı bir şekilde, adeta ballandıra ballandıra, bütün detaylarıyla anlatarak, manşete çekerek, büyüterek intiharı bir kâbusa dönüştürebilir. Çünkü kamuya aktarılan intihar öyküleri umumiyetle doğal reklam işlevi görür.
Hele bir de haberin videosu varsa. Prof. Dr. Rüstem Taşkın'ın da belirttiği gibi: "İntihar davranışına tanık olmak, yatkınlığı olan kişilerde intihar riskini artırır. Tanıklık, doğrudan olabileceği gibi yazılı ve görsel medya aracılığıyla da olabilir."
İntihar haberleri yayımlanacaksa bile haberin unsurları ile toplum sağlığı arasında bir denge kurmak gerekir. *** Daha önceki yazılarda anlattığım denge bu haberlerin ikisinde de yok. Mesela neler mi?
İntihar eden kişinin adı ve soyadı açık biçimde yazılmış. Ailesinin, yakınlarının bu haberle karşılaştıklarında neler düşüneceği, hissedeceği önemsenmemiş.
İntihar yöntemi ayrıntılı bir biçimde anlatılmış. İntiharın öğrenilen bir davranış olduğu unutulmuş ve benzer durumdaki insanlara adeta yol gösterilmiş.
Müntehirin 'intihar ederek' vermeyi planladığı mesajın taşıyıcısı haline gelinmiş. Mesajlarını intihar yoluyla geniş kitlelere ulaştırmak isteyenlere yol açılmış.
İlk haberde intihar eden kişinin intihar etmeden hemen önceki fotoğrafları, ikinci haberde olayın videosu kullanılmış.
Haber soğukkanlı bir yaklaşımla değil son derece sentimental bir üslupla sunulmuş.
Haberin bir başka ajanstan ya da açık kaynaklardan alınması, bulunması, kopyalanması internet editörlerinin sorumluluğunu ortadan kaldırmıyor. Çünkü milyonlarca insan bu haberi Sabah'tan okuyor. Umarım bu son olur.

***

Fotoğraf hatası

Gazi Karayiğit adlı okurumuz yakındı:
"Mersin'de Huzur Operasyonu (08.10.2016) haberinde görsel olarak işletmemiz olan Papatya Hotel'in tabelası kullanılmıştır. Mevzu bahis operasyon ile işletmemizin en ufak bir alakası yoktur. Kullanılmış olan görsel haber üzerinde işletmemiz üzerinde kötü imaj yaratmıştır." Fotoğraf haberin tamamlayıcısı ve bazen de kendisidir. Konu ile alakası olmayan fotoğraflar haberde kullanılmamalı, mekândan dolayı kadraja girmişse bile flulaştırılmalıdır. Bu örnekte, işletmenin zarar görmemesi için fotoğrafın değiştirilmesi ya da kaldırılması doğru olacaktır.

***

Okurdan kısa kısa

Nidai Sevim: "İstanbul'un Namazgâhları haberinizde kullandığınız metin ve görsellerin kaynağı olarak Vatan gazetesini göstermişsiniz. Vatan bu haberi kaynak göstermeden Dünya Biziminternet sitesinden almış. Dolayısıyla siz de yanlış yönlendirilmişsiniz. Lütfen emeğe saygı gösterin ve haberinizi düzeltin."
Rahmi S.: "Saat 6.30 ve ben bu saatte sudoku çözmek istedim. Evimde bulunan Sabah gazetesinde çözülecek iki sudoku bulunuyordu. Ya daha çok sudoku bulmacası ekleyin ya da zamanımı aldıracak zorlaştırıcı sudoku ekleyin. Haberleri internetten okuyan ve gazeteyi bulmaca için alan biri olarak ricamdır."
Mustafa Doğan: "Sizden ricam Almanya ve Avrupa'ya daha fazla muhabir göndermeniz! Almanya'da basın toplantılarında çok yetersiz sayıda muhabir bulunuyor! Türkiye aleyhine resmen propaganda yürütülüyor burada."