Salı sabahı enerjide ilginç bir finansal mühendislik işine tanıklık ettim.Türkiye için ilk diyeceğimiz bir finansal operasyondu bu. Bir şirketin hisse devri karşılığı kullanıldığı köprü kredisi iki Türk bankası tarafından yeniden kredilendirildi.
Uluslararası bankerlik şirketi Goldman Sachs, Türkiye'nin enerji talebinin yüzde 5'ini karşılayan Aksa Enerji'nin yüzde 13.3 hissesini 240 milyon dolar karşılığında aldı. Bunun yanında İş Bankası ve Garanti Bankası'yla bir konsorsiyum oluşturarak Aksa'nın sahibi olduğu Kazancı Holding'e 400 milyon dolar kredi verdi.
Az şey mi?
Aksa, 2 bin 36 megawatt kurulu gücüyle Türkiye'de elektrik üretiminin en büyük oyuncusu. Beş yıl sonra kurulu gücü 4 bin 500 megawatt'a çıkacak. Elektrikteki güç kapasitesimiz 55 bin megawatt. Tüm sistem devreye girdiğinde ancak 35 bin megawatt çalışıyor. 4 bin 500 megawatt Türkiye'nin kurulu gücünün yüzde 10'u demek. Bu da 8-9 milyar dolarlık yatırım.

***
Aksa sorunlu ülkelerde sorunlu tahsilatla boğuşan bir şirket.
Savaşın eşiğine geldiğimiz Suriye'nin elektrik ihtiyacının yüzde 7'sini karşılıyor.
Gürcistan'dan elektrik ithal ediyor.
Irak'ın Kürt Bölgesi'ne elektrik ihraç etmek için EPDK'nın açacağı ihaleyi bekliyor.
Bulgaristan'dan günlük elektrik alıp, satıyor. Yunanistan'a elektrik ihraç ediyor. Kıbrıs'ın hem kuzeyi hem de güneyine elektrik veriyor.
Güney Rum Kesimi'nden gelen parayı bavullarla alıyor.
Rusya'dan 6 milyar metreküp doğalgaz aldığımız, Eylül 2012'de özel sektöre devredilecek Batı Hattı ile de çok yakından ilgileniyor.
O yüzden Aksa'yı mercek altına alıp "enerjide bölgesel oyuncu olur mu?" diye izlemek gerekiyor.
***
Petrolümüz, doğalgazımız yok. Kaynak ülkelere göbekten bağlıyız.
Elektriğin yüzde 46'sını doğalgazdan üretiyoruz. Ne yazık ki kamu ve özel sektörümüz henüz elektrik, petrol ve doğalgazda küresel birinci ligde oynayacak aktör çıkaramadı! Şirketlerimizin rekabet gücü çok sınırlı. Arkalarında ne özkaynak, ne finans, ne de teknik destek gücü var. Çarklar zor dönüyor. Enerjide konsolidasyon kaçınılmaz!
Bir an önce kendi modelimizi yaratmalıyız!
Peki bu nasıl olacak?
Global Resources Corporation Başkanı Mehmet Öğütçü, "Dünyanın en pahalı enerjisini alan Japonya'nın modeli devlet kapitalizmine dayanıyor. Bize uymayacak bir model. Kamuda yolsuzlukları artırır" diyor. Önerisi, devletin azınlık ortak olduğu, çoğunluk hissenin özel sektör ve yabancı ortakta bulunduğu bir model. Öğütçü'ye göre, devlet, siyaset ve strateji üretmeli; özel sektör dinamizm ve girişimcilik ruhuyla iş yapmalı; yabancı da uluslararası teknik desteği sağlamalı.
Enerjide taşlar oynak.