Artık küresel şirketler için akıllı Türkiye, ABD, Brezilya ya da Çin yok! Artık akıllı New York, İstanbul, Şanghay ya da Paris var! Küresel likidite şehir aklını seviyor. Çeşitli eleklerden geçen para Ankara yerine, doğrudan Anadolu'daki illerimize akıyor.
Yerel işadamı da göğsünü gere gere, "Bize gelen para artık Ankara'ya uğramadan geliyor" diyor.
İhtiyaç duyduğu parayı kasasına ABD Merkez Bankası koyacak değil ya! Para, hedge fonlar, swaplar, türev işlemler, borsalar ve genleşen piyasalar kanalıyla birtakım karmaşık yol izleyerek geliyor.
Şehri yönetenler de bu yolu takip ediyor.
Görüyor ki, küresel likidite genişlemiş. Kamu vergi tahsilatı artmış. Belediye payları tıkır tıkır ödenecek. Siz, parayı çalıştırmayı biliyorsanız, borcun ne önemi var. En kısa sürede sistemi çalıştırır, üstesinden gelirsiniz, diyen yerel yönetimler, marka şehir olmak için yarışıyor.
***
Şehir aklı, kaynağın yer değiştirdiğini ve küresel olduğunun farkında.
Londra'yı New York'u, piyasaları izliyor. Pariteye bakıyor. Dow Jones takip ediliyor. Buna ister güven, ister aşırı likidite, ister siyasi istikrar deyin. Ortada sekiz yıldır genleşen bir kaynak var. 2008 ve 2009 yılları hariç, kriz yıllarında küresel para uçtu ama çok daha fazlası da geri döndü.
Bu dönemde şehir aklı, "IMF parası mı? Yoksa bol bol akan sıcak para mı?" diye çok tartıştı.
Eğer, IMF kaynağına "evet" denilseydi, para, Ankara'ya gidecek, Hazine'nin kasasına yerleşecek, şehirdeki girişimciler de ellerinde bavul, Ankara'nın yolunu tutarak, yine kirli para pazarlığı başlayacaktı.
Buna gerek yok ki!
Sıcak para çığ gibi geliyor.
Bankalar parayı dağıtacak yer arıyor.
Yapılması gereken, kabineyi en yüksek oyla desteklemek!..
***
Diyeceğimiz şu:
Böyle bir ilişkinin yürümesi için basitlik şart. En önemlisi, sayı karmaşasından kurtulmak!..
Sayı karmaşası eşittir parlamento ve bürokrasi demek. Eğer kaynağı milletvekili kendi kenti için talep edecekse, şehir yandı! Bu da eşittir ek maliyet!.. Eğer para Hazine'nin kasasındaysa, bürokrat teşvik dosyasına inmeye başlamışsa, buyrun size ikinci bir eşittir ek maliyet daha!
Hepsi sayısal problem.
Oysa, şehir, lider, başkan olduğunda öyle mi? Ek maliyet, sayılardan gelen problem yok. Liderin vizyonu ile şehrin çözümü birleşiyor. Dengeleyici unsurlar hazır. İllerdeki kamu kaynakları çoktan tek bir merkezde toplandı. Sektörel yaklaşımlar ve yeni bakanlık yapılanmaları ortaya kondu.
İşte yeni siyasi, idari ve iktisadi mimari.
Türkiye'yi dönüştürüyor.
Soru şu: Böyle bir sistemi en üst seviyede kim yönetir? Yanıt, yeni Anayasa görüşmelerinden sonra verilir.
