Dikkat ettiniz mi? Uzun süredir Irak'tan kamyon şoförlerinin ölüm haberleri gelmiyor. Niye?
Çünkü Kürt ve Arap şirketleri, 2005'te 20 bin tır ithal ederek kendi filolarını kurdular. Geçen yıl boyunca Irak'a kendi kamyonlarıyla mal taşıdılar. Zaho ile Dohok arasında her yer kamyon parkı oldu. Türk taşıma şirketleri ise Zaho'yu güvenlik ve lojistik üs olarak kullanmaya başladı.
Pazar bitti
O yüzden Türk taşıma şirketleri Musul ve Bağdat'tan çekildi. Irak pazarını kaybettiler, Irak'ta Türk özel sektörüne güvenlik ve taşıma hizmeti veren Anahtar Dış Ticaret AŞ'nin Genel Müdürü Mete Yarar, "Türkiye'den yüklenen malın yüzde 80'i Zaho'da boşaltılıyor. Dağıtımı ise mantar gibi çoğalan Kürt ve Arap taşıma şirketleri yapıyor" diyor.
Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy ise, "2003-2005 arasında 150 kişi öldü. Ölümlerin nedeni bize göre provokasyondu. Amaç, Türk şirketlerini Irak pazarından koparmaktı" yorumunu yapıyor.
Habur-Zaho arası 20 km. Gıda, sağlık, inşaat başta olmak üzere yılda 550 bin kamyon HaburZaho arasında mal götürüp getiriyor. Özel sektöre mal taşıyan her kamyon Zaho'dan geçişte yüzde 5 gümrük vergisi ödüyor.
Gelir 55 milyon dolar
Ayrıca Zaho'dan Habur'a geçişte 200 ile 250 dolar "haraç" parası ödeniyor. 2006 yılı başına kadar Habur-Zaho arasındaki en kârlı iş, mazot ticaretiydi. Bir araba 600 litre yakıt getiriyor, Türkiye'ye yılda 330 milyon litre yakıt giriş yapıyordu.
Bu da Kuzey Irak adına yılda 25 ile 55 milyon dolar arasında bir geliri ifade ediyordu.
Peki bu gelir kime gidiyor?
Bu para halen Erbil ve Dohok'u içine alan bölgeye gidiyor. Bölgeyi, Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) lideri Barzani kontrol ediyor. Türkiye, 2006 yılı başında mazot ticaretini yasakladı yasaklamasına da halâ mazot ticaretinde bir farklılık yok.
2005 yılında Türkiye ile Irak, 7 milyar dolarlık bir ticaret hacmi yakaladı. Bunun 2.5 milyar doları petrol ticaretinden, 3 milyar doları ihracattan sağlandı. Ayrıca Türk şirketleri 2005 yılında Irak'ta 1,5 milyar dolarlık inşaat altyapı işi aldılar. Türkler, Kuzey Irak'ın altyapısını kuruyor. Kuzey Irak, herkesin iştahını kabartıyor. ABD bölgede aktif, İsrail ortalıkta görünmüyor. Peki ya Japonlar? Japonya, Kuzey Irak'ta Türkiye ile birlikte yatırım yapmaya hazırlanıyor.
