Havacılıkta kural basittir ve kanla yazılmıştır: "Güvenlik kurallarını ihlal edersen, bedelini ödersin." Bu ihlali ister havayolu şirketi yapsın ister pilotlar, durum değişmez. Havalanan her uçak, bir şekilde yere inecektir. Arzulanan, güvenlik kurallarına uygun iniştir. Diğerlerine "uçak düştü" diyoruz.
Havacılık sektörü yalnızca kendi hatalarından değil, aynı zamanda dünyadaki bütün "kazalardan" öğrenen bir kurallar manzumesiyle yönetilir. Yüzyıllık geçmişinden biriktirdikleri sayesinde bugün her 11 milyon uçuştan 1'i ölümle bitiyor ki böylesine düşük ihtimali sağlayan başka hiçbir ulaşım alternatifi yoktur.
Geçmişteki kazalara bakınca, kaza kırım ekiplerinin raporlarında "pilotaj hatası" çok fazla rağbet(!) edilen neticedir. Hele ki ölümcül kaza ise cevap imkânı olmayanlara kabahati yıkar, maddi manevi sorumluluklarınızı azaltırsınız.
Fakat uluslararası havacılık kuralları, bu alanda efsanevi soruşturma süreçleriyle, gerçeği ortaya çıkardıkça, pilotaj hatası deyip işin içinden sıyrılamıyorsunuz.
Uçağı üretenin de işine gelir pilotaj hatası; uçağı işleten havayolu şirketinin de... Hatta uçakların seyrüseferinden sorumlu kontrol kulesinden havalimanı yönetimine ve bakanlık otoritesine dek herkes, "pilotaj hatası" klişesine taparcasına bağlıdır.
Havacılık tarihine dair okuduklarım, izlediğim yüzlerce uçak kazası soruşturma belgeseli ve diğer bilgiler şunu gösteriyor: Uçakları düşüren pilot değil, o uçağı havada tutması gereken üretici firma ve uçağın bakımını aksatmayan, pilotları yormayan havayolu şirketidir.
Trabzon'da pistten çıkan uçakta, şükür ki ölen, yaralanan olmamıştır. Ancak bu gibi kazaları, "otomatikman pilota" bağlayıp, uçağı pistten çıkaran bir dizi sorunu görmezden gelemeyiz. Belki de pilot, yanlış butona basmıştır. Peki, o butona basan yanlışlığın sebepleri? Bunları bilmezsek benzer sonuçlar kaçınılmazdır.
Uçağın periyodik bakımı, dinlendirilmeyen pilot, şirket rutinlerinde maliyet kısıcı yaklaşımlar, personel yetkinlikleri ve daha yüzlercesi... Her kaza ardından dünya havacılık sistemi, bunları değerlendirirken işin içinden "pilotaj hatası" diyerek çıkamazsınız.