Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD gezisinde imzalanan Boeing'den 40 adet Dreamline 787 uçağı alımı anlaşmasını, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile New York'ta konuştuk. Bakan'ın anlaşmaya dair sözleri şöyle; "Boeing'in bir görüşme talebi vardı. Boeing tedarik zincirine uygun Türk şirketleri yaratmak, Boeing'i Türk haline getirmek... Tabii ki uçak üreticisi olarak değil. Boeing'den tüketici olarak sadece uçak almak değil, eğitim alanında, bakım teknolojileri alanında, bazı parçaların yapılması anlamında, koltuk, gövde gibi iç donatıları anlamında her şeyine talibiz. Onlara dedik ki bize net olarak, somut önümüzdeki 2-3 yılla ilgili bir yol haritası oluşturalım. Bizim, sadece Boeing uçak serilerini yapan değil, o teknoloji, kültür, anlayış ve Ar-Ge ile tedarik zincirinin ayrılmaz parçası haline gelebilecek Türk şirketleri üretmemiz lazım. Bu konuda onlarla uzlaştık. Bu konudaki şu andaki hedef de 150-160 milyon dolar civarında Boeing'e yapılan ihracatı, Boeing'in Türkiye'den satın almalarını çok kısa sürede 500 milyona doğru çıkarmamız. Alıcı olarak ilk 10'lar seviyelerindeyiz. Bunu çok iyi kullanmamız lazım. Onlarla oturduk, bir sonraki adım olarak derhal Türkiye'de somut şeyler istiyoruz dedik. Önümüzdeki sene şuna ulaşacağız. Şirketleri, bizim standartlarımızı geçebilecek hale getireceğiz, onlardan ürün alır hale getireceğiz. Şimdi koordine olamıyoruz. Bizim sıkıntımız, satın alan elimizle, bunları çabalayan elimizin birbirinden haberi yok."
RUSYA'DAN ET İTHAL EDEBİLİRİZ
New York'taki Türkiye Ticaret Merkezi açılışı sonrasında Zeybekci ile sohbette gündemdeki konulara dair sorularımız ve cevaplarını tartıştık. Bakan'ın açıklamaları özetle şunlar:
Gerek Tarım Bakanlığı'mızın standartlarının, gerekse bazı manevi hassasiyetlerimizin yerine getirilmesi kaydıyla Rusya'dan et ithal etmeye sıcak bakıyoruz ancak Rusya'nın veya başka birinin bir şeyi dikte etmesi, şarta bağlaması asla kabul edilmez. Çünkü 3 milyar dolardan fazla tarım ürünü ithal ettiğimiz Rusya'ya, toplam ihracatımız yaklaşık 800 milyon dolar. Teraziye koyduğumuz zaman biz daha çok alacaklıyız.
Rusya'ya söylediğimiz şu; yasak yasağı, engel engeli doğuracaktır. Domatesle ilgili yasak kararını kabul etmemiz mümkün değil ama Rusya'nın sezonda kendi domates üreticisini korumakla ilgili vergileri yükselterek uygulayacağı önlemleri de anlayışla karşılarız. Onun dışında et veya diğer ürünlerle ilgili teknik standartları tutmak kaydıyla her türlü şey görüşülebilir, ithalat yapılabilir.
"TÜRK TİCARET MERKEZİ GURUR KAYNAĞIM"
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) New York'un en prestijli yerinde, ABD'nin sembol binası Empire State Building'e komşu binayı kiralayarak şirketlerimizin hizmetine sundu. Tim Başkanı Mehmet Büyükekşi; İran, Dubai ve Şikago'nun ardından New York'ta şimdilik 4 katı kiralanan, ileride 9 katı ve girişi dâhil tamamı kiralanacak binanın önünde, ihracatçımızın geldiği noktaya vurgu yapıyor; "Bu bina bize çok katkı sağlayacak. Burada ev tekstili, hazır giyim, halı ve kontrat business olmak üzere 4 sektör var. Derri ve ayakkabı da birkaç ay içinde gelecek." Binanın aylık kirası 145 bin dolar. Şimdilik 30 firma var. Hiçbirinin şirket kurması gerekmiyor. TİM olarak 30 milyon lira sermayeli Türk Ticaret Merkezi AŞ kurduk. Şirketlerin masrafının yüzde 75'ini 5 yıl süreyle devlet ödüyor. Yakın gelecekte bu model; Moskova, Londra, Çin, Kenya ve İtalya'da da uygulanacak.
İHRACATÇI DESTEĞİNDEN HABERSİZ
E-ticaret platformlarına Türk ihracatçıların üyelikleriyle ilgili masraflarının yüzde 80'ini karşılıyoruz. Baktık olmuyor, 'Bu oran daha fazla artırılabilir mi?' konusunu da konuşuruz. Bizim, yılsonuna kadar hedefimiz, 10 bin ihracatçımızı e-ticaret platformlarına üye yapmak.
Türkiye, coğrafyası itibarıyla baktığımız zaman e-ticaretin lojistik merkezi olmakla ilgili çok büyük bir fonksiyon üstlenebilir.
ABD şu anda 9 Türk ürünüyle ilgili anti-damping soruşturması sürdürüyor. Türkiye olarak biz de bun karşılık veriyoruz.
Hükümet olarak Eximbank'a, 'Sen müşteriye Alman, Fransız, Amerikan Eximbank'ı ne faiz veriyorsa aynısını ver. Aradaki farkı ben Hazine'den karşılayacağım.' diyoruz.
İhracatçılar, sağlanan teşvik desteklerin tamamını bilmiyor. Bu yüzden eldeki mevcut tüketilemiyor ve firmalara ziyaret gerçekleştiriyoruz.
Yurtdışı projelerde Türkiye'den ithal ettiği her ürüne 1 yıl vadeli sıfır faizli kredi veriyoruz.
ALİBABA'YA DÂHİL OLMALIYIZ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın New York temasları kapsamında Alibaba internet sitesinin kurucusu ve başkanı Jack Ma ile görüşmeyi sorduk; Alibaba, inanılmaz bir noktaya geldi, yıllık cirosu 600 milyar dolar. Alipay gibi o kadar çok enstrümanı var ki… Alipay, yakın bir zamanda Visa ve Master Card'dan büyük bir hale gelecek. Türkiye, coğrafyası itibarıyla e-ticaretin lojistik merkezi olmakla ilgili çok büyük bir fonksiyon üstlenebilir. Çin'de e-ticaretten satın aldığınız her şeyi bugün Alibaba 24 saatte kapınıza getiriyor. Bununla ilgili de belirli aralıklarla kurulmuş olan akıllı merkezler var. Böyle merkezler bizde de kurulabilir. Önemli olan sistem ve Türkiye'nin de bu sistemin içinde bir nokta olması. Şu anda bununla ilgili elimizde çok avantajlı kurumlarımız da var. Bunlara girmeyim çünkü spekülasyon olur.