Bir soruyla başlayalım: Tahsili çeyrek asır süren doktoralıya sekreteri kadar maaş ödemek bilimi yeşertir mi? Cevap: Yeşertmez. Doktoralı düzeyinde yetkinliği üretime katmayınca katma değerli üretim de yükselmez.
Devlet doktoralı çalışanın maaşının neredeyse tamamını kendisi ödeyecek. Peki, ama neden? Amaç yüksek eğitimli istihdamını geliştirmek... İşverenleri doktoralı çalışanı işe alsın diye teşvik etmek...
Çünkü sanayinin katma değere ihtiyacı var. Çünkü yenilikçilik ve girişimcilik alanlarında kapasite artırılmasına ihtiyacımız var. Çünkü rakiplerimiz kilosu 4 $'dan ihracat yaparken bizim hâlâ kiloda 1.5 $'a takılıp kalmışlığımız var.
Doktora eğitimin uç noktasıdır. Bu düzeye gelmiş biri "uzmanlaşmış" ve tezi her ne ise onu en derin kavrayanı diye kabul edilir. Herkesin her şeyi "vasat" bildiği ortamda ne denli hayati özelliktir bu...
Sadece işyerlerinin mi doktoralıya ihtiyacı var? Bana göre nicelikleri 200'e yaklaşan üniversitelerimizin de en az işyerleri kadar "nitelik" ihtiyacı söz konusu ve doktoralı çalışana desteğin, bu alanda da verilmesi gerekir.
Uzun yıllardır önerir dururum, üniversitelerde nitelik sıçraması için YÖK'ü kaldırmanın yanı sıra öğretim üyelerinin niteliğini artıralım diye. Misal doktorasını yapmış gelmişimize, sekreteri kadar maaş ödemekle bu işler olmaz.
Neden ar-ge'ye yılda harcadığımız 6.5 milyar lirayı, bu alanda kullanmıyoruz? Nitelikli yeni mezun, güncel bilimle kafası dolu insanımızın maaşını Maliye Bakanlığı ve katsayı cenderesinden kurtarmıyoruz?
Fakat bunu yaparken de "bu kadar cehalet, tahsille olur" diyebileceğimiz cahil prof'ları da "performans sistemi" ile devre dışı bırakmak gerekiyor. İki yıl önce akademik kadroya yapılan %30'luk zam, iyi bir fikrin kötü uygulaması idi. Seyyanen zam ile doktoralı güncel bilim insanını nasıl cezbedebilirsiniz ki...
Bilim Bakanlığı'nın doktoralı istihdamına desteğini alkışlıyorum. Ancak en az işyerleri kadar, yığınca üniversitemizin doktoralıya ihtiyacı var. Nicelik sorununu çözen Türkiye bu sayede nitelik sorununu da pekâlâ çözebilir.