Yeni teşvik iklimini bugün Başbakan anlatacak. Önceki teşvik paketlerinden farklı olarak "anlayış değişikliği" içeren yaklaşımları göreceğiz. Benim yeni teşvik ikliminde en fazla önem verdiğim nokta; yabancıları cezbedecek olanlar...
İşlerin yenileşimle (inovasyon) döndüğü 2000'li yıllarda Türkiye, bu alanda yeterince hızlı davranamadı.
Araştırma ve geliştirmeye uygun yasaları çıkardı, kaynak aktarmayı başardı fakat araştırdığımız kadar geliştiremedik. Bugün ARGE'ye aktarılan kaynak, milli gelirin %1'ine yaklaştı fakat yenilikçiliği hayat tarzı olarak benimsemeyen iş dünyasının kültürel dirençleri yüzünden, ihracatımızın niteliği dönüşemedi.
Pakette AB ve komşu ülkelerin yatırımlarını çekmek için yer alan teşvikler, yüksek katma değer şartına ve ileri teknoloji ürünü yatırımlara adreslemiş bulunuyor. Hele ki bunu yaparken istihdam katkısı da fazla ise olağanüstü teşvikler söz konusu olabilecek.
Yabancıya bu teşvik neden önemli? Geçmiş yıllara baktığımızda yabancı sermayenin beraberinde teknoloji getireceği ön kabulümüz vardı. Çoğu kere bunu başardılar da.
Ancak katma değer ve ileri teknolojiden dünyanın ne anladığı farklılaştı. Bugün ileri teknoloji, ihracatın niteliğini doğrudan etkileyen en önemli değişken halini aldı.
Bizim sanayinin hâlâ kilosu 1-10 $'lık mal üretim düzeyine bakınca, bu işi bizlerin kendi başımıza hızlandırma yönünde "hantallığımız" aşikârdır. Son 10 yılda İSO, yenileşim odaklı sanayi kongreleri yapmasına rağmen, hâlâ ithal ettiği malzemeyi bir iki büküp ihraç etme gayretinde olduklarını görüyoruz. Üniversitelerimiz ise ayağına çamur değmeden ziraat mühendisi, kitabına küresel referans verilmemiş hoca üretmekten öteye geçemedi. Yenilikçi alanlarda filizlenen şirketlerimizin sayısı da henüz, zincirleme tepkiyi başlatacak kritik kütle oluşturamadı.
Tam da bu noktada, sanayide yenileşimi tetikleyecek adımları, bu teşvik paketiyle, yabancılardan almak, bana "işe yarar strateji" gibi geliyor. Sonuçta zaten yatırımları çekecek iklimdeki Türkiye'nin, YASED penceresinden bakınca arkaik hale gelen teşvikleri, ileri teknolojiye adreslemesi, kendi hantal sanayilerimizi de dönüştürebilecek.
Kısaca, kendimizin katma değerini artıramadığı süreçte, sanayinin yenileşim kültürüyle buluşması için burada hazır dönüşmüşü var deyip, yabancıları Türkiye'ye çekmek, daha doğru bir adım!..