Kurnaz toplumların en belirgin özelliklerinden biri, nimetleri kovalarken külfetlerinden sıyrılma gayretidir.
Ekonomide işler yolunda gitmemeye başladığında, toplumun kurnaz kesiminin davranışları daha da belirgin hale geliyor.
Piyasalardaki durgunluk ortamı, bu kurnazlığın arenası gibi.
Kimi vadesi gelmiş 10 bin lirayı ödeyemediğinden kimi de 10 milyon lirayı denkleştiremediğinden sıkıntıdadır.
Bu, ekonomik daralmanın doğasında olan bir şeydir.
Fakat bu durgunluğu belki de krize taşıyacak dinamik, kötü bir tutumdan kaynaklanır.
O da sıkıntıyı bahane edip "nasılsa kimse ödemiyor" deyip, durumu uygun olduğu halde kendi borçlarını ödememektir.
Bu kurnazca tutum yüzünden alacağını tahsil edemeyen dürüst işadamları da kurnaz ve ahlaksız fırsatçılar yüzünden, "işini kapama" noktasına taşınabilmektedir.
Yasalar, borçluyu, borcuna sadık kalmaya zorlar.
Hele ki alacaklın devlet ise borcundan kaçmanın imkanı yok gibidir.
Ancak ortağını kandırmayı maharet, müşterini dolandırmayı hüner veya vergi vermemeyi şecaat sayıp, kurnazlığı "iş ahlakı(!)" olarak benimsemişse, bunun da bir yolu bulunabiliyor.
Son 20 yılda olan biten, aynen buydu.
Şimdi bu ahlaksız yapılar, geçmişe göre daha zor ayakta kalabiliyor.
Ticarete getirilen yeni düzenlemeler, hesap verebilirlik kavramının giderek benimsenmesi, yasaların uygulanıyor olması, ahlaksızlığı zorlaştırıyor.
Bilgi ve iletişim teknolojileri de "paranın izini sürme" ve "ekonomik adımlarımızı izleme" konusunda, bizlere yığınca imkan sunuyor.
Tüm bu gelişmelere rağmen, serbest meslek sahipleri, mesela doktor, avukat ve mimarların çoğunun, asgari ücretliden daha az vergi vermesini anlamak mümkün değil.
Beyan ettikleri gelire bakıldığında yoksulluk sınırında yaşadıkları(!) anlaşılan bu insanları caydırıcı tedbirleri geliştiremeyişimiz, bana göre utanç vericidir.
Vergi, devlete olan borçtur ve ona sadakat, son derece hayatidir.
Kural şudur; "insanı eğitemiyorsan, tedbirini eğit."
Bir günde 10 asgari ücretlinin aylığından fazla kazanan doktorun devlete olan vergi borcuna sadakatini sağlamanın bir yolu olmalı.
Her yıl kurnazların marifetlerini yazıp çizmek yerine bunları durduracak tedbirlere odaklansak, daha iyi olacak gibi geliyor bana.
