Sanayi sektörü 2024'ün başında hızlı bir tempo tuttursa da yılın ikinci ve üçüncü çeyreklerinde yavaşlamıştı. Finansal koşullardaki sıkılaşma, TL'deki reel değerlenme ve ihracat pazarlarındaki tıkanıklıklar sanayideki tempo kaybının üç temel nedeniydi. Yılın son çeyreğindeki hafif toparlanmaya rağmen, sanayi sektörü 2024'ün genelinde yüzde 0.5 kadar büyüyebildi. Bu, salgından bu yana sektörün kaydettiği en düşük büyüme performansıydı. Sanayinin en büyük alt sektörü olan imalat ise 2024'ü yüzde 0.2'lik daralmayla kapatmıştı.
Nisan 2024'ten itibaren yedi ay süren sanayi üretimindeki yıllık gerileme yılın son iki ayında pozitife dönmüştü. Sanayi üretim endeksi yıllık bazda 2025'e pozitif büyüme ile giriş yaptı. Sanayi üretimi ocakta bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 1.2 artış yaşadı.
BİR AYLIK DALGALANMA
Endekste aylık bazda ise gerileme yaşandı. Buradaki aylık oynaklık 'diğer ulaşım araçları imalatı'ndan kaynaklanıyor. Bu alt sektör; gemi, demiryolu lokomotiflerini, hava taşıtlarını, uzay araçlarını ve askeri savaş araçları imalatını kapsıyor. Bu alt sektörde üretim aralık ayında çok yüksek bir artış yaşamıştı. Bu artış, büyük ihtimalle savunma sanayi üretimi ve ihracatından kaynaklandı. Büyük ihtimal diyorum çünkü bu verinin alt kırılımlarına sahip değiliz. Bu alt sektörde aylık üretim Ocak 2025'te normal seyrine dönünce veride aylık bir dalgalanma meydana geldi. Sanayi üretim endeksindeki aylık düşüşün yüzde 92'si bu alt sektörden kaynaklandı.
Sanayi üretim endeksinin trendini daha sağlıklı takip etmek için üç aylık hareketli ortalamaya bakmak gerekir. Bunu yaptığımızda sanayideki daralmanın dip seviyesinin geride kaldığını ve yükseliş trendinin belirginleştiğini görüyoruz. Reel sektöre dair bu yılki en önemli hedeflerimizin başında sanayideki bu trendi yıl geneline yayabilmek olmalı.
CARİ AÇIKTAKİ GELİŞMELER
Sanayi üretiminin tersine cari işlemler hesabı 2024'ün başından son çeyreğin ortasına kadar olumlu bir tablo çizmişti. İlk 10 ayda yıllıklandırılmış cari açık 25.5 milyar dolar düşüşle 6.9 milyar dolar seviyesine kadar inmişti. Kasım 2024'ten bu yana ise cari açıkta kademeli bir artış yaşanıyor. Cari açıktaki artışın yüzde 70'i mal ihracatı ve ithalatındaki değişimlerden kaynaklanıyor. Mal ihracatının artış hızı yavaşladı. İthalat ise TL'deki reel değerlenmenin etkisiyle tüketim ürünleri üzerinden artışa geçti. Sonuç olarak Ocak 2025'te yıllıklandırılmış cari açık 11.5 milyar dolar oldu.
2025'te geçen seneye kıyasla cari açık rakamının artışa geçmesi öngörülüyor. Bununla birlikte, normal koşullarda bu artışın makroekonomik istikrar açısından endişe verici seviyelere yükselmesi beklenmiyor. Başta petrol olmak üzere küresel emtia fiyatları Türkiye'nin lehine seviyelerde seyrediyor. Turizm rakamları cari açığı dizginlemeyi sürdürüyor. Mevcut koşullarda cari açığın GSYH'ye oranının OVP'deki yüzde 2 öngörüsüne yakın gerçekleşmesi kuvvetli bir ihtimal.
Cari işlemler hesabına etki edebilecek unsurlar arasında bu yıl ticaret savaşları da var. Donald Trump başkanlık koltuğuna oturur oturmaz bir dizi yeni gümrük tarifesini devreye aldı. ABD'nin diğer ülkelere uygulamaya başladığı tarifelerin Türkiye üzerine dolaylı olarak artıları ve eksileri olacaktır. Artıların eksilerden fazla olma ihtimali daha yüksek gibi görünüyor. Şu ana kadarki en temkinli senaryo analizlerinde dahi Türkiye için olası pozitif etkilerin negatif etkileri telafi etmeye yeteceği ve nette bir etki gözlemlenmeyebileceği yönünde.
