Küresel piyasalar yeni yıla görece hareketli bir başlangıç yaptı. Hisse senedi borsalarında düşüşler yaşanırken altın ve gümüş fiyatları yukarı hareketlendi. Döviz kurları rekor seviyelerde dolaşmaya devam etti.
ABD Merkez Bankası'nın (Fed) tahvil alımlarını 10 milyar dolar azaltacağını açıklamasından bu yana borsalardaki dağınıklık devam ediyor. Gelişen ülke piyasalarından para çıkışlarının sürmesi bekleniyordu, bununla ilgili bir algı değişikliği yok. Türkiye, döviz açığı nedeniyle Brezilya, Hindistan, Endonezya ve Güney Afrika ile birlikte Kırılgan Beşli arasında gösterildiği için bu algıdan en olumsuz etkilenen ülkelerden biri. Seçimler öncesinde politik gerilimin yükselmesi de satışlar için bahane oluşturuyor. Genel beklenti olumsuz olmakla birlikte alım yapmak için fırsat kollayanlar da az değil.
Başta ABD olmak üzere gelişmiş ülke borsaları da yeni yıla satışlarla başladı. Bunun en önemli nedeni, başta ABD olmak üzere dünya ekonomisinin toparlandığı ve bunun sonucunda parasal genişlemenin kademeli olarak azalacağı beklentisi.
Ancak özellikle 2013'ün son çeyreğine ait veriler bunun tam tersini gösteriyor. Umutlu beklentilere karşın dünya ekonomisi yeni bir durgunluğa doğru ilerlemek üzere. Geçen yılın ilk yarısında hafif de olsa yükselişe geçen ekonomiler, yılın ikinci yarısında giderek yavaşladı. Bu durum Türkiye ekonomisine de yansıdı.
Son aylarda parasal genişleme gelişmiş ülke borsalarını rekor seviyelere taşırken, hisse senedi borsalarının dışındaki yatırım gereçleri, özellikle de emtia fiyatları farklı bir tablo ortaya koydu. Bir tarafta varlık -hisse senedi ve konut- fiyatlarında enflasyon, öte yanda ekonomilerin yavaşlaması nedeniyle emtia fiyatlarında ve gelişen ülke borsalarında hissedilen deflasyon.
Şimdi Fed'in parasal genişlemeyi giderek azaltması, ekonomiler üzerindeki baskıyı daha da artırabilir. Dünya umutla hızlı büyüme beklerken sonuçları çok ağır olabilecek bir durgunluğa girebilir. Borçları sürdürülemez seviyelerde gezinen Avrupa ülkeleri, Japonya ve Çin büyük bir kaosa sürüklenirken tüm dünyayı peşi sıra bu girdabın içine çekebilir.
Fed'in ve Avrupa Merkez Bankası'nın para basma politikaları 2008'de patlayan krizin çabuk aşılmasını sağladı ama geçen dönemde borç sorunları çözülmedi aksine kırılganlıklar daha da arttı. Bu nedenle dünyayı neyin beklediği konusunda belirsizlik sürüyor. Örneğin Fed'in parasal genişlemeyi kademeli olarak azaltarak birkaç ay sonra tamamen durdurması, dünyayı büyük bir krize sürükleyebilir. Fed'in ekonomi iyi gitmediği için para basmaya devam etmesi ise bugüne kadar ortaya çıkamayan enflasyonun kendini göstermesiyle sonuçlanabilir.
BIST ortalamalara döndü
Borsa İstanbul zaman zaman iyi performans gösterse de bu durum geçici oluyor ve diğer gelişen piyasaların ortalamalarına doğru geri çekiliyor. Bununla ilgili hazırladığım bir grafiği bu durumu anımsatmak için yılda iki üç kez yayınlıyorum. Son düşüşten sonra MSCI'nin hazırladığı Türkiye Endeksi, Gelişen Piyasalar Endeksi'ne doğru geri çekildi. Bu, diğer gelişen piyasalara da yayılabilecek bir düşüşün başlangıcı mı yoksa piyasa bu seviyelerde dengelenebilecek mi? Bunu zaman gösterecek.