3 yıl önce bugünlerde Türkiye tam anlamıyla bir yangın yeriydi... 31 Mayıs 2013'te Gezi olaylarının Fethullahçı polis terörüyle nasıl çığırından çıktığını geçen hafta somut örnekleriyle ortaya koydum. Bu provokasyon sonrası gelişen olayların Türkiye toplumuna maliyeti çok büyük oldu. Türkiye'de sokaklar yangın yerine döndüğü an faizler Haziran 2013'te bir anda fırladı ve ekonomik yoksullaşma başladı...
***
Faizin yanı sıra borsa ve döviz gibi
piyasalar da Gezi'den etkilendi.
Gezi öncesi 1.74 lira olan
dolar, hızla değer kazanarak 17 Aralık'tan önce 2.47'ye kadar çıktı. 17-25 Aralık sonrası ise tavana vurdu. Sadece bu kur farkından devletin zararı 156 milyar TL oldu...
***
Borsa da aynı şekilde berbat bir düşüş sürecine girdi. 2013'te Gezi öncesi 93 bin ile rekoru kıran borsa da Gezi sonrasında düşüşe geçerek, 11 Haziran'da 75 bine geriledi. İki haftada borsadan 8 milyar $ para çıktı...
***
Öte yandan dün de belirttiğimiz gibi yüksek faiz ve yüksek döviz kuru üzerinden ekonominin normalleşememesi olgusunu hâlâ yaşıyoruz. 3 yıldır Türk ekonomisi Mayıs 2013'teki seviyesine dönemedi. Olayların başladığı Mayıs 2013'te %4.52 ile 1876'dan beri olan ekonomi tarihinin en dip seviyesini gören politika faizleri Gezi olayları sonrasında %8.5'e tırmandı...
***
Gezi'den 7 ay sonra hükümeti devirmek için yapılan 17/25 Aralık girişimlerinin ardından %11'lere fırlayan faizlerin Türkiye'ye maliyeti büyük oldu. Daha sonra kademeli olarak indirilerek yüzde 7.5 seviyesine çekilen politika faizlerinin yüksek olması nedeniyle yatırım, istihdam, üretim, ticaret ve ihracat gibi temel ekonomik faaliyetler Türkiye'nin potansiyelinin çok altında seyrediyor...
***
Bunun yanında
bankacılık sektörünün kârı yüzde 18.5 artışla 23.5 milyar lira olarak kayıtlara geçti. Faizlerin yüzde 4.52 ile dip seviyeye inmesinin etkisiyle artış hızı yavaşlayan sektör kârı, Gezi olayları sonrasındaki faiz artışlarının etkisiyle yeniden yükseldi ve yüzde 5.1 artışla 24.7 milyar lira oldu. 24.7 milyar liralık net kâr, 2009'dan sonra elde edilen en yüksek seviye oldu...
***
Gezi sonrasında yüksek kârlar elde etmeye başlayan bankacılık sektörü 2014'ü toplam 24.6 milyar lira kârla kapattı. Sektörün 2015'te kârı yüzde 5.7 artarak 26.1 milyar liraya çıkarken bu yılın ilk üç ayında ise kârını bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 31.7 artırarak 4.6 milyar liraya yükseldi. Son 3 senede bankacılık sektörünün kâr oranları arttı ama ülke ekonomisi için bu süreç tam aksine çok ama çok kötü oldu...