Malatya Yeşilyurt Belediye Başkanı Hacı Uğur Polat'ın yaptırdığı Medeniyet ve Sanat Araştırmaları Merkezi'nin açılışından sonra Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci ile sohbet ettik. 15 Temmuz'daki hain darbe girişimine kalkışan Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) Türkiye ekonomisine verdiği zararı soruyoruz. Tüfenkci, "Rusya krizinin verdiği zarar kadar" diyor. "O ne kadardı?" diyoruz. Rusya ile yaşanan krizin milli gelir üzerindeki etkisinin yüzde 1 olduğunu belirtiyor.
Bakan Tüfenkci, Maliye Bakanlığı'nın yaptığı bir araştırmadan yola çıkarak, TMSF'ye devredilecek 500'e yakın şirket olduğunu söylüyor. İşte Tüfenkci'nin sorularımıza verdiği cevaplar:
Darbe girişiminin ardından ekonomide yaşanan gelişmeleri özetler misiniz?
15 Temmuz akşamı bu millet demokrasiye, 16 Temmuz'dan sonra da 12.5 milyar dolarını bozdurarak ekonomiye sahip çıktı. Yapısal anlamda ciddi bir testten geçtik.
Buna, stres testi deniyor. Türkiye testten başarıyla çıktı. Darbe girişiminden sonra temmuz- ağustos döneminde 350 tane yabancı sermayeli şirket kuruldu. Yani o dönem 250 milyon dolardan fazla doğrudan yabancı sermaye geldi. Dolayısıyla bu esasında Türkiye'nin darbe girişimini çok çabuk atlattığını gösteriyor. Ekonomik göstergelerde darbe kaynaklı bozulan gösterge yok. Daha çok Türkiye'nin yapısal ve uluslararası piyasalardan kaynaklı sıkıntıları var.
ŞİRKETLERİN YÜZDE 80'İ İNCELENDİ
Kayyuma devredilen şirketlerde güven sorunu var mı?
Piyasada güven problemi vardı. Ancak Başbakanımız Binali Yıldırım'ın bankacılarla yaptığı görüşmesi, kabine üyelerinin Türkiye'nin önde gelen kurumları TÜSİAD, MÜSİAD, TOBB ve TİM ile gerçekleştirdiği dar kapsamlı toplantıların ardından endişeler giderildi. Hatırlarsınız, bir genelge yayımlandı.
Bankacıların şirketlere kredi verirken şahsi mesuliyetlerinin olmayacağı ve kayyuma devredilen şirketlere kredi verebileceğine ilişkin maddeler konuldu.
Düşünün, adam FETÖ'den dolayı soruşturma geçiriyor, bütün şirketin hisselerine bloke konuluyor. Dedik ki, orada mahkemeler tarafından verilmiş bir tedbir kararı yoksa, hisse devirlerini önlemeyin. Soruşturma açılmış bir şirketin müdürü sicili yüzünden, ihracat belgesi almakta zorlanıyor. Yeni genelgeyle önlerini açtık, engelleri kaldırdık.
Bu işin dibi göründü mü?
Epey mesafe alındı. İncelenen şirketler de var ama yüzde 100 bitti demek mümkün değil. Şirketlerin yüzde 80'inin incelenmesi belli bir mesafeye geldi.
TMSF'ye devredilen şirket sayısı kaç oldu?
487'yi buldu. Ama toplamda 700-800 şirket var.
PİYASALAR ARTIK TEDİRGİN OLMASIN
FETÖ ile mücadele ne zaman bitecek?
Millet bunlarla ilgili vicdanında karar verdi. Bizlerin de hükümet ve meclis olarak hızlı bir şekilde ne gerekiyorsa yapmamız ve bunu gündemden çıkarmamız gerekiyor. Mücadele tabii ki sürecek. Başka terör örgütleriyle mücadele nasıl devam ediyorsa sürecek. Ama gündemin tamamını, bilhassa da ekonomiyi etkileyecek şekilde meşgul etmemiz lazım. Piyasalar da artık şu tedirginliği duymamalı: Ben falan şirketle ticaret yapıyorum, alacağımı alıyorum ama ben de soruşturma geçirir miyim? Bu endişelere gerek yok. Bu yapı içinde yer almayanlara haksızlık olmasın diye ne yapılıyor?
Belki ilk günlerde yanılmalar olabilir ama süreç içinde bunlar çok aza indi. Özellikle yargı cephesinde... Apar topar şirketlere el koymalar, işadamlarını toplamalar olmuyor. İhbarlarla değil MASAK'ın raporları ve istihbarat bilgileriyle hareket ediliyor.
BAYİLERE BÜYÜK BİR GÜVEN GELDİ
Boydaklar gibi büyük şirketleri kayyumların yönetme kabiliyeti var mı? Onun için TMSF'ye devri öngörüldü. Eskiden kayyum atanıyordu. TMSF biraz daha profesyonellerden oluşuyor. Geçmişten gelen tecrübesi var. Büyük şirketleri yönetti. TMSF'nin istediği profesyoneli de atama yetkisi var.
Biz bu şirketlerin bu milletin malı olduğuna inanıyor ve yaşamasını istiyoruz. O şirketleri batıralım diye TMSF'ye ya da kayyuma devretmiyoruz.
Orada gözettiğimiz husus şu: Kâr etmeyen, borç içinde şirketler de var.
Eğer öyle bir şirketse bunu süratle kapatmamız lazım. Kurtarılacak bir şirketse ekonomiye kazandırmamız, satmamız lazım. Bazıları da mahkeme kararıyla kayyum atandığı için mahkeme sonucunu ister istemez beklemek zorundayız. Mahkeme sonucunda belki bu adam temiz, şirket temiz. 'Sahiplerine iade edilsin' diye karar çıkacak, dolayısıyla mahkemeyi beklememiz lazım.
Şirketlerin bu durumda TMSF'ye devredilmesi neden iyi?
TMSF'ye devredildikten sonra şirketlerin işlerinin düzeldiğine, bayilerin rahatladığına dönük bir bilgi var. Mesela Boydaklar. Niye? Bayiler, şirket devlete geçtiği için rahatlar. Yeni bayi olmak için çekinenler de rahatlıyor. Şimdi devletin güvencesi altında olduğu hissi veriyor.
15 TEMMUZ SABAHI MALLARINI DEVREDENLER VAR
Şirketlerin durumu genel olarak nasıl?
Gaziantep'te Naksan'ın bilançosu içi boşaltıldığı için çok kötüydü.
Sıkıntılı bir şirketti. Bu sürecin iyi yönetilmesi lazım. Bu darbeyi planlayanları askeriyede gördük. 400'e yakın talimatla eşlerden boşanma gerçekleşmiş. 15 Temmuz sabahı, terör örgütüne ait taşınmazları devredenler var. Malatya'da da var.