10 işçiyi feci bir asansör kazasında kaybettiğimiz hafta, 12 milyar dolar cirosu, 60 binden fazla çalışanı ile dünyanın dev asansör markası Otis'in Dünya Başkan Yardımcılığı'na Otis Türkiye Genel Müdürü Bora Gülan'ın getirildiğini öğreniyoruz. Gelişmeler bununla da bitmiyor, Otis, Türkiye'yi üretim ve araştırma-geliştirme'de bir üs haline getiriyor ve Beylikdüzü'nde asansör üreten fabrikaya ek yeni fabrika yatırımı için şu anda arazi arıyor.
Asansör üretim ve montajında bilgi birikimini yurtdışına ihraç eder hale gelen bir Türkiye'de, 'iyi yapılır, tasarlanır ve monte edilirse dünyadaki en güvenli taşıma araçlarından biridir' denilen asansörlerden biri ne yazık ki işçilere mezar oluyor.
Soruşturma açıldığı için Torunlar GYO'daki faciayı bir kenara bırakıyor ve bugün Otis'in tepe koltuklarından birine oturan Bora Gülan'ın anlattıklarına kulak veriyorum.
Düşme ihtimali 12 milyonda 1
Otis'in kurucusu Elisha Graves Otis, bugün çok konuşulan emniyet paraşütünü bundan tam 161 yıl önce icat etmiş. Gülan diyor ki bir asansörün düşme ihtimali 12 milyonda 1. Dünyada bugün itibariyle 10 milyon asansör var. Peki öyleyse asansörler neden düşer ya da arızalanır? Binalardaki taşıma, elektronik ve mekanik sistemin önemine değinen Gülan ve 'Firmaların oto kontrolü önemli. Firmalar kendilerine çeki düzen verecek öncelikle' diyor.
Tabii Otis'in de aralarında bulunduğu dünyanın dev asansör firmaları inşaatlarda insan ve malzeme taşıyan ve aslında 'vinç' olarak adlandırılan bu asansörleri yapmıyor. Gülan, 'O başka bir uzmanlık alanı. Ama dünyada bu işi yapan birkaç büyük firma var ve inşaat şirketleri de onlarla çalışır' diyor.
Otis Türkiye'de mühendislik kadrosunu ve üretim kapasitesini büyütmek için ilk etapta 15 milyon dolarlık yeni bir yatırıma girişiyor. Bora Gülan'dan sonra bayrağı Türkiye Genel Müdürü olarak devralan Özgür Aren, talep doğrultusunda Türkiye'deki yatırımların da artacağını söylüyor.
Öğreniyoruz ki bugün Avrupa'daki yüksek binaların asansörleri Türkiye'de Türk mühendislerinin bilgi birikimiyle üretilmiş. New York'un yüksek gökdeleninin de, Avustralya'nın Opera Binası ile Sdney Hava Limanı'nın da asansörleri Türkiye'den.
Bora Gülan, Otis'te yüksek binalardan, altyapı projelerden sorumlu olacak. Yani 15 milyon dolardan daha büyük projelerden söz ediyoruz. Pazarın büyüklüğü 2.2 milyar dolar. Gülan, bu pazarı 3 yılda 3.5 milyar dolara çıkarma hedefi olduğunu ve bu nedenle de Paris, İstanbul ve Sao Paolo'nun da aralarında olduğu metropollerde özel ekipler kuracağını söylüyor. Hali hazırda Avrupa'nın en hızlı asansörünü Otis Türkiye'de devreye almış. Şu anda Libadiye'deki Emar'da saniyede 8 metre giden asansörler devreye girmiş bile.
Bora Gülan, Türkiye'deki asansör mevzuatının AB ile birebir uyumlu olduğunu ve denetimlerin de son iki yıldır çok sıklaştığını söylüyor. Ama ne yazık ki asansör üreten firmalar konusunda bir enflasyon var ülkemizde. Tam 3 bin 500 üretici var. Çoğu da merdivenaltı tabir ediliyor. Oysa Avrupa'da, nüfus Türkiye'nin 10 katı olmasına rağmen üretici sayısı 500. Türkiye'de şu anda 250 bin asansör olduğu tahmin ediliyor ve bunların bakımlarının eksiksiz yapılıp yapılmadığı konusunu kimse bilmiyor. Türkiye'de yılda 15 bin yeni asansör yapılıyor. Asansör pazarı dünyada 45 milyar dolarlık, Türkiye'de ise 1 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşmış durumda. Gülan, ne yazık ki asansör kazalarının büyük bir kısmının inşaat aşamasında olduğunu söylüyor. Ne güzel ki Otis'te kaza oranı ofis kazaları dahil 0.17'yi geçmemiş.
