Dünyanın en büyük 3'üncü limanının bulunduğu Singapur'un baş döndüren gelişimi bağımsızlığını ilan ettiği 1965'ten sonra başlamış. Bir balıkçı adasıyken bugün dünyanın en önemli ticaret bölgelerinden biri haline gelen Singapur'un caddelerinde ilerlerken en lüks markaları barındıran dev alışveriş merkezleri ve binlerce odalı oteller görüyorum. Ülke, 5 milyon nüfusa sahip ve bunun yüzde 75'i Çinli. Sonra Maleyler, Hintliler ve Avrupa- Asya karışımı melezler geliyor. Kişi başına düşen milli gelir ise 60 bin dolara yakın.
Peki Türkiye ile Singapur arasındaki ilişkiler ne boyutta? Bizi bu ülkeye getiren sebep Bahreyn açılana kadar dünyanın tek gece yarışı olan ve üstelik şehir içinde yapılan Formula 1'e gündüz aydınlığını getiren Türk jeneratör üreticisi Genpower idi. Şirketin kurucusu Müjdat Uslu'nun başardığı küçümsenecek gibi değil. Organizasyonun tüm enerji işini 2017'ye kadar bu şirket yapacak. Peki iki ülke arasındaki ilişkiler nereye gidiyor?
Türkiye'nin Singapur Büyükelçisi Hakkı Taner Seben, biz Türk gazetecileri rezidansında bir akşam yemeğine davet edince tüm bu soruları sorma imkânı bulduk.
Türkiye ile Singapur arasındaki ticaret hacmi 1 milyar dolar. 2011'de demir çelik ürünleri ağırlıklı ticaret 2 milyar dolar ile rekor kırmış ama bu Çin faktörü nedeniyle değişmiş. Büyükelçi, "Pazar büyük değil ama burası atlama tahtası" diyor. Haksız da değil, işlerin batıdan doğuya kaydığı şu günlerde Uzakdoğu'nun yıldızı parlıyor. Singapur ise bölgenin kapısı.
Singapur'da sermaye birikimini 'müthiş' diye tanımlayan Seben, bu ülkenin 16 yıl aradan sonra Türkiye'de Büyükelçilik açmasının önemli olduğunun altını çiziyor. Mersin Limanı'nın da sahibi olan Singapur şirketi Temasec'in yöneticileri de dahil Singapurlular'ın Türkiye'yi Türkler kadar iyi takip ettiğini anlatan Büyükelçi, iki ülke arasındaki ilişkilerin 'flört' aşamasında olduğunu söylüyor. Singapurlu yöneticilerin 'tüccar kafalı' olmasından övgüyle söz ediyor.
F1'de arabamız yoktu ama
Türkiye'nin Singapur'da 50 kadar şirketi var. Ancak Genpower ve ürünleri ülkedeki 150'den fazla markete giren Keskinoğlu dışında önemli bir varlığı yok. "Bunun özlemini yaşıyorum" diyor Büyükelçi ve devam ediyor: "Dünyada yüzlerce jeneratör şirketi var. Ama bir Türk şirketi enerji işini yapıyor. Bizim arabamız yok bu yarışlarda. Ama Genpower'la gurur duyduk. F1 sırasında Türkiye'ye gösterilen ilgi çok iyiydi."
Ufukta serbest ticaret anlaşması da belirmişken bu ülkenin adını daha çok duymaya hazır olalım.
Singapur'da iki ülke arasında 1864'te başlayan ilişkileri, bu konuda bir de kitap yazan Büyükelçi Seben'den dinledik.
İlginç bir şekilde Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk konsolosu 1864'te bölgede görev yapmış ve iki yıl sonra ölmüş, ilk başkonsolosu da 1901 yılında atanmış ve o da iki yıl sonra bir trafik kazasında hayatını kaybetmiş. 1985'te Türkiye Büyükelçiliği faaliyete geçene kadar da iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler pek bir uzaktan yürümüş. 2011 yılında ülkeye büyükelçi olarak atanan Hakkı Taner Seben'in, Singapurlu yetkililere "Bu ülkede hiç Türk mezarlığı var mı" diye sorması ve "Mezarlık yok, ama ilk Başkonsolos Ahmet Ataullah Efendi ile Hatice Sultan ve Rukiye Hanım'ın mezarları var" yanıtını almasıyla 1865'lerde başlayan ilişkilerin izlediği yolu arşivlere girerek, başkonsolosun ailesinin yaşayan fertlerine ulaşması takip etmiş. Sonrasında da 'Singapur'daki İlk Temsilciliklerimiz ve Başkonsolos Ahmed Ataullah Efendi' isimli kitap ortaya çıkmış. Seben, "Benden sonra merak edenler için iyi bir kaynak oldu bu kitap" diyor.
