Orta Avrupa ve Avrasya'dan oluşan 29 ülkenin demokratikleşmesini inceleyerek karne veren Freedom House, Türkiye'yi ilk kez incelemeye tabii tutmuş ve "Türkiye'de Demokratikleşme" adıyla bir rapora imza atmış.
Dün Arı Hareketi'nin organizasyonuyla raporu kaleme alan Analist Nigar Göksel ile bir araya geldik. Merkezi Berlin'de bulunan düşünce kuruluşu European Stability Initiative (ESI) ofisinde analist olarak çalışan Göksel, demokratikleşmede gözlenen ilerleme ve gerilemeleri inceleyen Freedom House'ın genelde rapor hazırladıktan sonra 1'den 7'ye kadar o ülkeye not verdiğini de söylüyor. Ancak Türkiye raporunda bu metot bir defaya mahsus olarak kullanılmamış. Göksel, nedenini sorduğumda, "Bu daha ilk rapor" diye açıklıyor.
Raporda demokratik performans, 7 alanda incelenmiş. Bu alanlar, Ulusal demokratik yönetişim, seçim süreci, sivil toplum, bağımsız medya, yerel demokratik yönetişim, yargı sistemi ve bağımsızlık ve yolsuzluk.
Göksel'e, "Peki raporu siz kaleme aldığınıza göre, sizce Türkiye'nin demokratikleşme notu ne oldu" diye sordum. Yanıt açıkçası "sınıfta kaldı"yı ima eden "İyi değil" şeklinde oldu.
1 Mayıs unutulmayacak!
1 Mayıs ne yazık ki çiçeklerle kutlanamadı ülkemizde. Coşkulu bir bayram havasında yürümek isteyen işçiler biber gazıyla muhatap oldu ve bu görüntüler Reuters ajansının objektifiyle dünya üstünde 'unutulmayacak' karelere dönüşüverdi. Sahi sizce demokratikleşmenin neresindeyiz?
Rapora dönmek istiyorum. Nigar Göksel, açıkçası 2000 yılından 2006 başına kadar geçen dönemi demokratikleşme adına pozitif gelişmelerin yaşandığı yıllar olarak yorumluyor.
Freedom House'ın raporunda şöyle deniyor:
"2000'in başından bu yana Türkiye demokratikleşme konusunda önemli yol kat etti. AB uyum sürecinde kazanılan ivme ile gerçekleştirilen reformlar, sivil toplumun gelişmesi ve katılımcılığın artması, medyanın giderek canlanması, ekonominin başarılı bir tablo çizmesi ve orta sınıfın güçlenmesiyle de birleşti. AKP tek parti iktidarı olarak başa gelmesi ve AB ile IMF tarafından çizilen yol haritasını sürdürmesi reformların bir süre olsun istikrarlı bir biçimde gerçekleştirilmesine olanak verdi."
Özetle bu dönemde iyi şeyler oldu. Ancak rapora göre 2006 ve 2007 demokratikleşme açısından duraklama yılları oldu.
'Türkiye'de Demokratikleşme' raporunda son iki yılda ülkenin gündeminin laikliği ve ülkenin bütünlüğünü koruma söylemlerine odaklandığı ve kutuplaşmaların yaşandığına dikkat çekiliyor ve "Bu kutuplaşma, reformların sürdürülmesi için gerekli olan yapıcı tartışmaları durma noktasına getirdi. AB odaklı demokratik reformların gündem dışına itilmesi anlamına geldi" deniyor.