Bu hafta sizlerle komplikasyonlu diyabet hastalarının diş tedavileri ile ilgili detaylı bilgiler paylaşacağım...
Kalp-damar hastalığı olan diyabetik hastaya yaklaşım ve kan basınç değeri yüksek olan diyabetik hastaya yaklaşım, diğer hasta gruplarına oranla biraz daha fazla özen ister.
Diyabetlik hastalarda stabil kan basıncı değerleri normalden düşük olup hedef değer <140/90 mmHg'dır.
Yüksek kan basıncı artmış kardiyovasküler mortalite ile birliktedir.
Diş hekimi kan basıncını ölçmeli, sonuçlarını bilmeli ve tansiyon düşürücü ilaçların komplikasyonu ile ağız bulgularını göz önünde bulundurmalıdır.
MUAYENEDE KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ
Tansiyonu yüksek olan hastalarda her seansta kan basıncı ölçümü yapılmalıdır.
Hastalar beş dakika istirahat etmeli, bir sandalyeye oturtulmalı, kolun kalp seviyesinde olmasına dikkat edilmelidir. İlk randevuda kan basıncı ölçülmeli ve kaydedilmelidir.
Kan basıncı <120/80 mmHg ise iki senede bir, 120-139/80-89 mmHg ise senede bir; yüksek tansiyonlu hastalarda, >135/85 mmHg ve kalp hastalığı, şeker hastalığı ya da böbrek hastalığı olanlarda her seansta ölçülmelidir.
HİPERTANSİF HASTAYA YAKLAŞIM
İlk randevuda bilinmesi gerekenler:
1. Kan basıncı yükseklik derecesi nedir?
2. Tansiyon ilaçlarıyla kan basıncı ölçümleri nedir?
3. Tansiyon düşürücü ilaçlarla ilgili sorun/yan etki var mı?
4. İlaç değişimi oldu mu?
Yeterli kan basıncı sağlanmalı. Randevular uzun tutulmamalı ve erken saatlerde olmalı.
Özellikle çok fazla korkusu olanlarda 5-10 mg diazepam ya bir gece önce ya da tedaviden bir-iki saat önce verilebilir veya alternatif olarak nitrik oksidle sakinleştirme sağlanabilir.
Tedavi esnasında ani pozisyon değişikliklerinden kaçınılmalıdır; aksi takdirde yatay konumdan dikeye geçerken tansiyonda düşmeler görülebilir.
Kan basıncı optimal ve prehipertansif düzeyde olanlarda tüm diş tedavileri uygulanabilir. Yüksek kan basıncı kontrol altında ise hasta maksimum iki kartuş epinefrinli lokal anestezi alabilir. Minimum 10 dakika beklenir. Daha fazla anesteziye gerek duyulursa epinefrin içermeyen lokal anestezi tercih edilmelidir.
Kan basıncı 140-180/90-110 mmHg arasında bulunan hastalarda gerekli genel değerlendirme yapılmalıdır. Sedasyon tercih edilebilir ya da elektif girişim kan basıncı kontrol altına alınıncaya kadar ertelenebilir.
Kan basıncı >180/110 mmHg ise kontrol altına alınıncaya kadar elektif girişim ertelenmelidir.
Yüksek tansiyonda acil durumlarda (KB > 210/120 mmHg) 40 mg. oral furosemide verilmeli, acil servis aranmalı ve en yakın hastaneye sevk edilmelidir.
Propronalol ve nadolol gibi nonselektif beta blokerlerin kullanımı epinefrin etkisini potansiyelize edebileceğinden doz azaltılmalıdır.
İSKEMİK HASTAYA YAKLAŞIM
Özellikle yeterli tıbbi kontrolü olmayan kalp hastalarında diş tedavileri sorun olmaktadır. Kısa süreli kalp krizi ve kalp ritminin düzensizliği sonucu ani ölüm gelişebilir.
İlk randevuda bilinmesi gerekenler:
1. İlk teşhis ne zaman konuldu, bunun için hastanede yattı mı?
2. Kullandığı ilaçlar nelerdir?
3. Nefes darlığı, çarpıntı, kolay yorulma yakınmaları var mı?
4. Antikoagülan ya da antitrombositer ilaç kullanmakta mı?
Kısa süreli kalp krizi geçiren bir hastada en güvenli girişim altı aydan sonradır.
Ancak dört-altı haftalık süre de yeterli olabilmektedir. Bu sürede ağrı verici diş çekimi, apse drenajı, pulpanın çıkarılması gibi işlemler sınırlandırılmalı, tedaviler hastane ortamında yapılmalıdır.
Seanslar yarım saatten az olmalıdır.
Sabah erken (infakt en sık) ve öğleden sonra (yorgunluk, stres fazla olduğu için) randevuları tercih edilmemelidir.
Hasta nitrat kullanıyorsa her randevuya yanında getirmelidir.
Gerilimli, çok fazla korkusu olan hastalara gece tedaviden bir-iki saat önce 5-10 mg diazapamla tedavi sağlanmalıdır.
ÖĞRETMENLER GÜNÜ DEDEM TARAFINDAN KURULDU
Öğretmenler Günü'nün ilk kuruluşu benim dedem Ethem Sezgin tarafından Eyüp Merkez İlkokulu'nda yapılmıştır. 1969-1970 eğıtım öğretim yılı sonunda Akşam Gazetesi'nin baş sayfasında bu kuruluş dünyaya şu başlıkla duyurulmuştur: 'Anneler-babalar gününden sonra dünyada ilk defa öğretmenler günü Eyüplü öğrenciler tarafından kurulmuştur.' Bu duyurudan sonra İstanbul radyosundan kurucu öğrencilerin konuşmaları yayınlanmıştır. İlk defada okulun öğretmenleri, çocukları ve velilerin büyük iştiraki ile öğretmenler gününün kuruluşunu büyük bir coşku ile kutlamışlar. Öğretmen, öğrenci ve veliler büyük bir coşku içinde yılın öğretmeni olarak dedem Ethem Sezgin'i seçmişler. Böylelikle öğretmenler gününün önemini dünyaya ilk defa duyurmuş olmuşlar. O günden sonra, dedem günün önemi üzerine düzenlenen konferanslara sözcü olarak davet edilmektedir. 24 Kasım Öğretmenler Günü'nü gönülden kutluyor, tüm öğretmenlerimize sevgi ve saygılarımı sunuyorum.
KALP YETMEZLİĞİ OLAN DİYABETİK HASTAYA YAKLAŞIM
Kalbin pompa gücünün yetersizliğidir. Diyabette kronik kalp yetmezliği riski iki-beş kat artar. İlk randevuda bilinmesi gerekenler: 1. Kalp yetmezliğinin nedeni nedir? 2. Eforla göğüste ağrı, nefes darlığı gelişiyor mu? 3. Göğüs ağrısı ya da nefes darlığı olmadan merdiven çıkabiliyor mu?
Sabah erken saatlerde randevu ayarlanmalı
Çok fazla korku ve stresten tedavi esnasında kaçınılmalı ve süre yarım saatten kısa olmalı
Diş hekimliği uygulamaları stabil hastalarla sınırlıdır. Konjestif kalp yetmezliği kontrol altında ise özel bir önleme gerek yoktur.
SEREBRAL ARTER HASTALIĞI OLAN DİYABETİK HASTAYA YAKLAŞIM
Gelişmiş ülkelerde felç inmesi, kalp ve kanserden sonra üçüncü sırada gelen sık ölüm nedenidir. İlk randevuda bilinmesi gerekenler: 1. İnmeyi ne zaman geçirdiniz, tipi nedir? 2. Hareket kaybına neden oldu mu? 3. Zamanla düzelen hareketler oldu mu?
Acil diş tedavisine inmeden altı ay sonra izin verilir
İnme geçiren hastaya sabah erken saatlerde randevu verilmeli
Anestezik çözelti az miktarda uygulanmalı
Metranidazol ve tetrasiklin pıhtılaşmayı etkilediği için kullanılmamalı.