Apse, irinli bir iltihap birikmesidir. Bu iltihap; akyuvar, ölü doku ve bakterilerden oluşan yoğun, kötü kokulu bir sıvıdır. Apsenin nedeni genellikle bakterilerin neden olduğu enfeksiyondur. Dis apseleri iki farklı türde gerçeklesir. Bunlar: 1- Diş kökünde biriken apse 2- Diş etinde oluşan apse Diş köklerinde oluşan apseler; ağız bakımının yapılmaması ve oluşan çürüklere müdahale edilmemesinden dolayı oluşmaktadır. Diş etlerindeki apseler ise yine günlük olarak ağız bakımının yapılmamasından dolayı diş aralarında kalan yiyecek artıklarının temizlenmeyip burada bakteri ve tartarlarla beraber oluşur.
İLK BELİRTİSİ ŞİDDETLİ AĞRIDIR
Diş apsesinin ana belirtisi, aniden ve genellikle de şiddetli şekilde başlayan ağrıdır. Ağrının şiddeti birkaç saat içerisinde artabilir. Bazı durumlarda ağrı kulağa, çene kemiğine ve boyna da vurabilir. Yüzde şişlik oluşabilir. Apseli bölgeye dokunulduğunda ağrı artar. Ağızda kötü bir tat ve ağız kokusu oluşur. Apsenin diğer belirtileri arasında sıcak ve soğuk içeceklere hassasiyet, ateş yükselmesi, genel bir halsizlik, ağzı açmakta zorlanma, yutkunma zorluğu ve uykusuzluk da yer alabilir.
ENFEKSİYON BEYNİNİZE ÇOK YAKIN
Geçtiğimiz günlerde Facebook sayfamda bahsettiğim üzere diş ağrısı ölüme yol açabilir. Sıradan bir aile diş hekiminin bir insanın hayatını kurtarma fırsatını bulması sıkça karşılaşılan bir durum değildir. Fakat geçen hafta yurt dışı yayınlarının birinde okudum, aile diş hastanelerinin birinde gerçekleşmiş bu olay. Olayı şöyle anlatıyorlar: "Genç hasta bir diş hekimliği sitesi aracılığıyla bize geldi ve bir aydır oldukça kötü durumdaydı. Yüzünün sağ tarafı öyle bir şişmişti ki; hem sağ gözünü, hem de sorunlu dişi tespit etmemize yetecek kadar ağzını açamıyordu. Çok az konuşabiliyordu ve uzun süredir uyuyamadığı için bitkin görünüyordu. Özenle çekilen röntgen ve kısa muayene ile problemli diş tespit edildi; büyük çürüğü bulunan sağ üst azı dişiydi tüm bunlara neden olan. Röntgende diş kökleri oyuğa çok yakın görünüyordu, sinüsün büyüklüğü hastanın yüzünün sağ tarafında neden çok büyük bir sinus baskısı olduğunu açıklıyordu. Röntgene göre diş apsesi sinüse nüfuz etmişti ve eğer enfeksiyon sinüse ulaşırsa beyinden çok uzakta sayılmaz. Çoğu kişinin bildiği üzere herhangi bir enfeksiyon beyne ulaşırsa kişi hastanelik olur ve hayatta kalmayı başarsa bile ağır beyin hasarı riski vardır. Eğer alt dişlerden biri bu kadar kötü derecede apse yaparsa, yaratacağı risk farklıdır; enfeksiyon dilin altından, boğazdan aşağı doğru ilerleyerek farklı dokular arasında yayılabilir ve daha da kötüye giderse yemek borunuzun ve nefes borunuzun tıkanmasına neden olabilir. Bu durumda ne yemek yiyebilirsiniz, ne de nefes alabilirsiniz!
DİŞ APSELERİNİ CİDDİYE ALIN !
Genç adamın halini gördükten sonra acilen harekete geçmemiz gerektiğini fark ettik, aksi takdirde 24 saat içerisinde (muhtemelen çok daha kısa bir sürede) hastanelik olabilirdi. Antibiyotikler damar yoluyla ya da yüksek dozda verilmezse kanınızda etkili olacak düzeye ulaşması için 12-24 saat arası zaman gerekebilir; yani antibiyotikler hızlı etki etmez. Programımızda tedavi için zaman yarattık ve sadece dişi çekmekle kalmayıp çok miktarda enfeksiyonu temizleyebildik. Hasta operasyondan sonra gözünü nihayet açabiliyordu! Fakat derhal müdahale etmeseydik enfeksiyonun yarattığı inanılmaz boyutlardaki baskı büyümeye devam edecek ve ağrıyı artıracak ve nihayetinde enfeksiyon bulduğu küçük yolları takip ederek beyne ulaşmaya çalışacaktı."
AĞIZ , TÜM VÜCUDA AÇILAN KAPIDIR
Halkın büyük bir kesiminin bir diş apsesinin ne kadar ölümcül olabileceği konusunda bilinçlendirilmemesi üzücü. İnsanlar kendilerince 'altı üstü bir diş/diş eti; ne olacak' diye düşünüyor. Fakat dişler ve diş etleri vücudunuzun geri kalanına giden yolu korur ve dişlerinizin yakınında hayati öneme sahip organlarınız yer alır. Lütfen kendinizi ciddiye alın. Eğer yüzünüzde büyük bir şişlik varsa, bu ciddi bir durumdur. Hikaye şu şekilde devem ediyordu: "Bu hikayedeki iyi habere gelecek olursak; iki gün sonra kontrol için genç adamı tekrar gördük. Şişlik tamamen yok olmasa da (antibiyotikler şişliği tamamen yok edecektir) bugün elimi sıkarken gerçekten gülebiliyordu. Üstelik, iki gece mükemmel uyku çektikten sonra yeni biri gibi hissettiğini söyledi." Sevgili dostlarım, diş hekimi olmayı sevmemin nedenlerinden biri işte bu!
DİŞ APSESİ İÇİN YAPILABİLECEKLER
Dişinizde apse varsa, rahatlamak için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz (ilk adım olarak en kısa zamanda bir diş hekimine görünmenin yanında):
Soğuk bası: Apse yapan bölgeye, toplamda 30 dakika olacak şekilde birkaç defa buz uygulamak size oldukça rahatlatabilir.
Sıcak tuzlu su ile gargara: Eğer dişinizde yara ya da kanama varsa tuzlu su yatıştırır. Normal boyutlardaki bir kahve kupasına bir çay kaşığı tuz ekleyin ve bu karışımla her saat başı 30-60 saniye boyunca ağzınızı çalkalayın.
Sert ve çıtır yiyecekler (cips, kuruyemiş, kızarmış ekmek) ile çok sıcak ya da çok soğuk yiyecek ve içeceklerden uzak durun. Aşağıda diş hekiminizin tedavi için önerebilecekleri yer alıyor:
Eğer diş sabitlenebilir ve uzun süre dayanabilir durumdaysa, kanal tedavisi ve kroon.
Eğer diş tedavi edilemeyecek kadar kırıldıysa ya da çürüdüyse, çekilmesi tek seçenek olabilir. Eğer diş çekilmek zorundaysa, dört temel seçeneğiniz var:
Hiçbir şey yapmayın ve boş alan bırakın. Bu, olumsuz sonuçlar doğuracak olsa da (hareket eden diğer dişler lokmalarınızı ve gülüşünüzü berbat edebilir) her zaman bir seçenektir.
Kısmi ya da tam protez. Bu genellikle en ucuz tedavidir fakat temizlemek için çıkarmanız gerektiği ve doğal görünmediği için çoğu insan bunu sevmez.
Çekilen dişin her iki tarafında da diş olduğu sürece diş köprüsü yaptırabilirsiniz. Köprü, temel olarak bağlanan birkaç krondan oluşur ve boşluğun diğer tarafındaki diş, nehirin üzerindeki köprü gibi kron bağlantılarını destekler.
Diş implantları da bir çaredir. Şüphesiz ki bir kronu, köprüyü ya da protezi destekleyen diş implantı bir ya da birden fazla eksik dişi yenilemenin en iyi yoludur. Kaya kadar sağlam olan bu implantlar, ömür boyu dayanabilir.