1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK), tutukluluk süresine sınırlama getirmişti. Bu yüzden, 5 ya da 10 yılını dolduran sanıklar tahliye edildi; bu da, ülke çapında büyük tepki yarattı. Tutuklama süresindeki sınırlama hemen yürürlüğe sokulmamış, önce 1 Nisan 2008'e, sonra da 31 Aralık 2010'a kadar uzatılmıştı. Dolayısıyla, son tahliyeler, sürpriz bir kararın sonucu değildi. İşte Yargıtay'ın sorumluluğu bu noktada ortaya çıkıyor. Tahliye edilen kişi sayısı sadece 1236. Bunların 283'ünün ilk derece mahkemelerinde davaları devam ediyor. 953'ü ise, mahkûm olmuş ve dosyaları Yargıtay'da. Dolayısıyla, 5 senedir bilinen bir konuda, Yargıtay, önceliklerini belirleyip, elindeki 953 dosyayı pekâla karara bağlayabilirdi. İş yükünün ağır olduğu, bir yıldan diğerine davaların devredildiği ve alt derece mahkemelerden gelen yeni dosyalarla birlikte, her geçen yıl bu yükün arttığı hepimizin malumu. Ama infial uyandıran tahliyeleri engellemek Yargıtay'ın elindeydi. Görülüyor ki, kılını bile kıpırdatmadı.
Tabii burada, hükûmetin de ihmali söz konusu. 8 yıldır iktidarda bulunanlara, "Yargının daha süratle işlemesi için hangi adımlar atıldı?" diye sormak hakkımız. İstinaf mahkemelerinin kurulması amacıyla kanuni bir düzenleme yapıldı. "Bölge mahkemeleri" diye de adlandırılacak istinaf mahkemelerinin ancak bu yıl faaliyete geçeceği söyleniyor. Fiziki mekân hazırlıkları tamamlanmış. Acaba çabuklaştırılamaz mıydı? Ayrıca, hâkim ve savcı sayısının da yetersiz olduğu anlaşılıyor. Bugüne kadar, yargıyı süratlendirmek adına hâkim ve savcı sayısında yeterli artış sağlandı mı?
12 Eylül'deki anayasa referandumunu, hükûmet yetkilileri, "yargı reformu" diye sunmuştu. Oysa gerçek yargı reformu, yargılama ve tutukluluk süresini kısaltacak adımların atılmasıdır.