Bodrum'da, sahilde, Milas Kaymakamı Bahattin Atçı ve Ali Sürücü'yle oturuyorduk. Meğer, Milas'ın Uzunyuva bölgesinde, Karyalılar dönemine ait çok önemli bir mezar bulunmuş: Bir lahit. Arkeologlar değil, hırsızlar bulmuş bu dünyada eşine az rastlanacak tarihi eseri. Zira hırsızlar da, arkeologlarla birlikte çalışıyorlarmış. Muhbirden bilgiyi alan Emniyet, Jandarma ile Kaymakam seferber olmuşlar ve yıkık bir evin içinde kazı yaparak lahite ulaşan hırsızların daha büyük bir tahribata girişmesini engellemişler. Maalesef, mezarın içi tamamen boşaltılmış. Ama lahitin dört bir tarafını süsleyen kabartmalar yerli yerinde duruyor. Aslında, bir yıl önce muhbir bazı fotoğrafları ilgililere teslim etmiş fakat araştırmalar sonuç vermemiş. İşin bu faslını pek anlayamadım. Neden sonuç vermemiş? En nihayet, Kaymakam Bahattin Atçı'ya bir yerel gazeteci, "Bir yıldır Uzunyuva bölgesinde bir tarihi eserden söz edildiğini" intikal ettirince, hem Jandarma, hem de Emniyet'in araştırması hız kazanmış. Ve mutlu sona ulaşılmış.
Kaymakam Atçı'dan aldığımız bilgiye göre, Persler, Anadolu'yu istila ettikten sonra, halk arasından, yani Karyalılardan bir kral atıyorlar. Buna "Satrap" deniliyor. Hüküm süren Karya kral ailesinin ismi Hekotomnitler; ortaya çıkan mezarın ise, baba Hekotomnos'a ait olması yüksek bir ihtimal. Lahiti yaptıran kişi, babasına çok düşkün olduğu bilinen Mausolos. Karyalılar ileri bir medeniyet; zaten lahitin süslemeleri bunun delili. Çevrede kral ailesine ait başka mezarlar da olabileceği ileri sürülüyor. Mausolos'un, eşi 2. Artemisya (aynı zamanda kız kardeşi) ile Bodrum'a geldiği ve orada dünyanın 7. harikasını inşa ettirdiği biliniyor. Dönemin en önemli sanatkârları görev yapmış 7. Harika'nın inşaatında. Ama maalesef, şu anda Bodrum'da sadece kalıntılar var. 4 atın çektiği bir arabada, Mausolos ve karısı Artemisya, denize doğru yol alıyor. Şu anda, bu eser, Londra British Museum'da sergileniyor. Çok şükür, Hekotomnos'un lahitini kurtarabildik. Fakat içinde olması gereken malzemeler hırsızlar tarafından çalınmış; nerede bilinemiyor. Yeniden doğuma inanıldığı için, ikinci hayatta kullanılmak üzere kral mezarlarında çok sayıda malzeme mevcut: Altın taç, altın işlemeli zırhlar, yüzükler, kolyeler, kaplar. Ama son bir yılda hırsızlar gidip gelip mezarın içini boşaltmış.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, sırf bu önemli eseri görmek için Milas'a geldi. Gerçekten de, görenlerin söylediğine göre, paha biçilmez tarihi bir eser ortaya çıktı. Meselenin üzerine kararlılıkla giden Milas Kaymakamı Bahattin Atçı'nın bu başarıda önemli bir rolü var.