Pandexit... İngilizce çıkış anlamına gelen exit ve pandemi kelimelerinin birleşimi ile oluşturulan pandexit, son günlerin popüler kavramlarından. Covid-19 pandemisinden çıkışı tek kelimeyle ifade etmek için kullanılıyor. Exit ile kelime türetimi hatırladığım kadarıyla ilk olarak 2008 global kriz sürecinde olmuştu. AB ekonomisine yük olan Yunanistan'ın birlikten çıkışına göndermede bulunmak için 'Grexit' ifadesi kullanılmıştı. O dönemde İtalya ve Fransa için de exit ile birleştirilmiş kelimeler kullanılsa da bu çıkışların hiçbiri gerçekleşmedi. Ve zaten kimse de bunu istemiyordu.
Sonunda pek istenmese de AB'den gerçekleşen tek çıkış İngiltere'ninki oldu. Hatırlayacaksınız o dönemde 'Brexit', neredeyse günlük hayatımızda kullandığımız bir kelimeye dönüşmüştü.
Bugünlerde ise tüm dünyanın ortak bir dileğini ifade eden pandexit artık ciddi ciddi konuşuluyor. Bir süredir zaman zaman önüme gelen 'pandexit' ile ilgili yazmak için henüz erken mi diye düşünürken geçen hafta katıldığım bir toplantıda yine karşıma çıktı. Vakko'nun CEO'su Jaklin Güner de 2022 beklentilerini anlatırken pandexit'ten söz edince 'artık zamanı geldi/geliyor' diye düşündüm.
Henüz sağlık temsilcilerinin tedbiri elden bırakma noktasında dile getirdiği bir öngörü olmasa da özellikle global finans çevreleri pandexit'e artık daha sık telaffuz ediyor. Bu iyi haber çünkü eğer bir konuyu finansçılar konuşmaya başladıysa o konunun gerçekten gündeme gelmesi yakındır diye düşünüyorum ya da düşünmek istiyorum.
Peki global piyasalarda pandexit için neler konuşuluyor. Genel geçer iki senaryo söz konusu.
Biri yeni varyantlardan birinin çok hızlı yayılması ve öldürücü olmasıyla birlikte yeniden eve kapanmaların başlaması. Ancak kimse hükümetlerin buna yanaşacağına inanmıyor. Bu noktada da devreye Covid-19 aşıları giriyor. Yani hızlı ve daha öldürücü bir varyant ortaya çıksa bile çözümün aşıda aranacağı bir daha geçen yılki gibi eve kapanma dönemlerinin gelmeyeceği düşünülüyor. Durum böyle olunca da pandexitte global ekonominin, ertelenmiş taleple birlikte büyümeye devam edeceği öngörülüyor.
İkinci ve daha çok kabul gören senaryo ise sağlık endişelerine, ülkelerin bozulan mali yapıları, tedarik sıkıntıları ve iklim felaketlerinin de eklenmesiyle global enflasyonun daha da artacağı ve gelişmiş ülkelerin para politikalarında sıkılaşmaya gideceği yönünde. Bu da özellikle aşılanma oranları düşük gelişmekte olan ülkeleri daha da zor bir sürecin beklediğini düşündürüyor.
Hangi senaryo yaşanırsa yaşansın zor olacağını biliyoruz ancak pandexit umut veren bir ifade ve umarım yakındır!

İSTANBUL'DA BİR NİKKEİ MUTFAĞI
Aralık 2019'da yani pandemiden sadece birkaç ay önce açılan ve her şeye rağmen açık kalan Six Senses Kocataş Mansions Oteli İstanbul'a yeni bir mekan kazandırdı; Toro Latin Gastro Bar. Bir nikkei mutfağı olan Toro'da, Asya ve Latin mutfağının füzyon ürünleri öne çıkıyor. 1800'lerin başında Peru'ya göçmek zorunda kalan Japonların mecburiyetten iki kültürü birleştirerek geliştirdikleri yemekler zamanla nikkei mutfağı olarak anılmaya başladı. Ve bugün dünyada oldukça popüler hale geldi.