Yaşlandıkça hafızayla ilgili problemler yaşanması normal kabul edilir. Ancak hafıza kaybı, kafa karışıklığı ve unutkanlık, bilişsel bozuklukların işareti olabilir.
Alzheimer ve diğer bunama türlerini kapsayan bilişsel bozukluklar için riskler genellikle doktorlar tarafından belirlenir. Fakat yeni bir araştırma, evde yapılabilecek basit bir testle mevcut tarama yöntemlerinden altı ay önce demansın belirtilerinin tespit edilebileceğini öne sürüyor.
ÇALIŞMALAR 8 YIL SÜRDÜ
Alzheimer's Research and Therapy'de yayınlanan araştırmaya göre; kendi başınıza yapabileceğiniz basit bir test ile demansın ince belirtilerini tespit edebilirsiniz. Söz konusu test, beyin bozukluklarını teşhis edemiyor ancak ilerlemenin izlenebilmesine olanak sağlıyor. Test; düşünme, problem çözme becerileri, hafıza veya diğer bilişsel sorunlar konusunda endişe yaşayanların tıbbi tedavi gerektiren bilişsel bir sorunu olup olmadığının belirlenmesi için bir seçenek olarak öne çıkıyor.
Hafıza sorunları ve bilişsel değişiklikler, yaşlı yetişkinlerde demans ve Alzheimer gibi ciddi durumlara ilerleyene kadar genellikle tespit edilemez. Biliyoruz ki bilişsel bozukluklar ne kadar erken teşhis edilirse, tedaviyle ilgili o kadar fazla seçenek olur ve sonuç alma şansı artar.
Araştırmacılar SAGE'yi erken tanı koymak ve tedaviye erken aşamalarda başlamak amacıyla, Mini-Zihinsel Durum Muayenesi (MMSE) adı verilen ve yaygın olarak kullanılan bir testle de karşılaştırdı. 8 yıl süren çalışma boyunca 665 katılımcı her iki testle de değerlendirildi. Araştırmacılar, SAGE testinin hastaların hafif bilişsel bozukluk demansına ne zaman yaklaştıklarını, MMSE testini kullananlardan en az altı 6 önce tespit edebildiğini buldu.
4 SAYFALIK TEST 15 DAKİKA SÜRÜYOR
Ülkemizde henüz kullanılmayan SAGE isimli dört sayfalık test, yaklaşık 15 dakikada tamamlanabiliyor. Hastaların beyin sağlıklarını izlemeye devam edebilmelerine imkan sunmak üzere, dört versiyon olarak tasarlanmış ve böylece aşinalık oluşturmadan tekrar edilebiliyor. Sonuçlarsa uzmanlar tarafından değerlendiriliyor. Testin amacı, ilerleyen süreçte bunama geliştirecek kişileri belirleyebilmek.
GÜRÜLTÜ ALZHEIMER RİSKİNİ ARTIRIYOR
Demans riskini etkileyen faktörler üzerine yapılan bir araştırma; özellikle kalabalık şehirlerde yaşayanları yakından ilgilendiriyor. Araştırma uzun yıllar trafik gürültüsüne maruz kalanların sessiz bölgelerde yaşayanlara kıyasla Alzheimer ve demans geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Danimarka'da yapılan araştırmada, 2004 ve 2017 yılları arasında, 60 yaş üstü yetişkinleri içeren, yaklaşık 106 bin demans hastasının kayıtları incelendi. Ardından ülke genelinde yerleşim bölgelerinden gelen trafik ve demiryolu gürültüsü tahminlerine bakıldı. Sosyoekonomik durum ve hava kirliliği gibi diğer faktörler de kontrol edildikten sonra, 10 yıl ya da daha uzun süre yüksek trafik veya demiryolu gürültüsü olan bölgelerde yaşayan insanların genel olarak bunama ve Alzheimer hastalığı riskinde yüzde 27 artışa sahip oldukları bulundu.
Karayolu gürültüsünün aynı zamanda, arterlerdeki plak oluşumundan beyne giden kan akışının azalmasının neden olduğu bir tür demans olan; vasküler demans riskinin artmasıyla da bağlantılı olduğu görüldü. Araştırmacılara göre, gürültü uyku kalitesini düşürebiliyor ve dolayısıyla beyin sağlığını olumsuz etkileyen stres artışına neden olabiliyor.